ከ

ሀ ለ ሐ መ ሠ ረ ሰ ሸ ቀ በ ተ ቸ ኀ ነ ኘ አ ከ ኸ ወ ዐ ዘ ዠ የ ደ ጀ ገ ጠ ጨ ጰ ጸ ፀ ፈ ፐ 

ከ ፡ ፲፩ኛ፡ ፊደል፡ በግእዝ፡ እልፍ፡ ቤት፡ በአበገደ፡ ይኸውም፡ በተራ፡ ቍጥር፡ ነው ። በፊደልነት፡ ስሙ፡ ካፍ፡ በአኃዝነት፡ ከ፳ (ካያ፣ ኻያ) ይባላል ።

ከ፡ (ተ) ፡ ደቂቅ፡ አገባብ ። በስምና፡ በግብር፡ በነገርም፡ ኹሉ፡ በቦታም፡ መነሻ፡ ኹኖ፡ እየገባ፡ በቁም፡ ቀሪ፡ ይኾናል ። (ማስረጃ) ፡ ከሰማይ ወረደ ። ከምድር ወጣ ። ነገር ከሥሩ፡ ውሃ ከጥሩ ። ከክፉ ተወልጄ ስፈጭ ዐደርኩ ። ፍየል ከመድረሷ ቅጠል መበጠሷ ። ከቃጫ ወዲያ ገመድ፡ ከናት ወዲያ ዘመድ (የለም) ፡

ከ፡ ዐቢይ፡ አገባብ ። ከበላ፡ ብላ፡ ከሰው አትጣላ ። ይህ ጋራን ይዞ ሲነገር ነው ። ኋ ላን ይዞ ሲፈታ፡ ውሃ፡ ከፈሰሰ፡ አልታፈሠ ። ዥብ፡ ካኰተኰተ፡ ሰው፡ ከተከተተ ። ከመነኰሰች፡ ባሰች፡ ከቈረበች፡ አፈረሰች ።

ከ፡ የኈ፡ ወራሽ፡ ከግእዝ፡ ወዳማርኛ ። በኍበኈ፡ ቦከ፣ ቦከ ።

ከ፡ የቀ፡ ወራሽ ። ቀላድ፡ ከላድ ።

ከ ፡ የገ፡ ወራሽ፡ ወይም፡ ተለዋጭ "ገረደፈ፡ ከረተፈ ። ቸን፡ እይ ።

ከ፡ በ፡ ይኾናል ። ከታዘዝኸበት፡ አውለኻቸው፡ ጠላት በወሰዳቸው ። በቁም ቀሪና በ ሲኾን፡ ከሞት የተረፉ ከጥላ ያረፉ ። ጋራን ይዞ ሲፈታ፡ እንቅልፍ ታበዢ፡ ከነብር ትፋ ዘዢ ። ወደ ሲኾን፡ የተጠማ፡ ከፈሳሽ፡ የተበደለ፡ ከነጋሽ ። ይልቅን ይዞ ሲፈታ፡ ከመጠምጠም፡ መማር፡ ይቅደም ። ከተማጋች፡ ታራቂ፡ ካጣቢ፡ አድራቂ ። ከጄ፡ በጕንጨ ። ካወደ፡ የሰበሰበ፡ (ይሻላል) ። እስከ ድረስን ይዞ እንዲፈታ፡ ከ፡ በግልጥ ጋራን ይዞ ይፈታል ። ሔኖክ፡ ከኤልያስ ጋራ ይኖራል ። ሙሴ ከአሮን ጋራ ነበር ። ቂርቆስ ከናቱ ጋራ ሞተ ። በግእዝ መሠረቶቹ «እም፣ እስከ፣ ምስለ» ናቸው ። ያው መነሻና መድረሻ ነው ።

ከ...ጋራ: "ሔኖክ ፊት ከሰው ጋራ፣ ኋላም ከመላእክት ጋራ ኖረ (ይኖራል)"።

ከሃሊ: የቻለ፡ የሚችል፡ ቻይ፡ ታገሽ። "ከሃሊው ጌታ" እንዲሉ።

ከሃሊነት: ከሃሊ መኾን፡ ቻይነት።

ከሓዲ: የካደ፡ የሚክድ፡ ካጅ።

ከሕዝብ ተለየ: ከዳ፣ ዐመጠ፣ ወነበደ፣ እዱር እበረሓ ገባ፣ ለሕግ ለመንግሥት አልታዘዝ አለ (፬ኛ ነገሥት፡ ፲፪፡ ፲፱)።

ከለ: አንድነት፡ ጋራ፡ "ከነ"።

ከለለ (ትርጉም ፩): ቈረጠ፣ ሰየፈ። ለምሳሌ "የአሕዛብ ነገሥታት ሰማዕታትን በሰይፍ ከለሏቸው።" (ትግ፡ ሐባ)

ከለለ (ትርጉም ፪ - ትግ፡ ከነነ): በጣም ደረቀ፡ ከዚህ የተነሣ ቀለለ፡ ጮኸ። ("ከሸለለን" የሚለው ቃል ጋር ይዛመዳል)።

ከለለ (ትርጉም ፫ - ሐለለ): ዐረረ፡ ጠቈረ፡ ከሰል መሰለ።

ከለለ (ከልሎ፡ ከለለ): ሰወረ (አሳወረ ማየት ከለከለ ከለለ ወሰነ የቤተ ክሲያንን ዙሪያ ገደመ ዳማ ከለለኝ እንዲሉ) ።

ከለለ (ከልሎ፡ ከለለ): ኣለበሰ፡ ጋረደ፡ መከተ፡ ቀየደ፡ ዐጠረ፡ ቀጠረ። ሰወረ፡ አሳወረ፡ ማየት ከለከለ። ወሰነ፡ የቤተ ክርስቲያንን ዙሪያ ገደመ። "ዳማ ከለለኝ" እንዲሉ።

ከለላ: ሸማ፣ ግርዶ፣ መከታ፣ ዐጥር፣ ቅጥር።

ከለላዬ: የወንድና የሴት ስም ሲሆን "መጋረጃዬ" ማለት ነው።

ከለል: እንደ "ወሽ ከለል" ባሉ አባባሎች ውስጥ ጥቅም ላይ ይውላል።

ከለል: የሚከል፣ የሚጮኸ።

ከለልቴ ወልደ ሚካኤል: የንጦጦ ራጉኤል ደብተራ፣ የተጕለት ተወላጅ፣ ድምጠ መርዋ።

ከለልቴ: የከለል፣ ድምጣም፣ ድምጠ መልካም አዝማሪ፣ ደብተራ። ጩኸቱ ከሌሎች የሚበልጥ፣ በሩቅ የሚሰማ።

ከለሜዳ: ቀይ ግምጃ፤ አይሁድ የስቅለት ለት ለጌታ ያለበሱት።

ከለሰ (ዐረ፡ ኸለጸ): መለሰ፡ መልሶ ሠራ (ጥይትን)፤ ዳግመኛ ተማረ፡ አጠና። ጨመረ፡ ቀላቀለ። ጨረሰ፡ ፈጸመ፡ መላ። ደቀለ፡ ዲቃላ ወለደ። (ትግ) ቅቤ አነጠረ።

ከለሰ: ዳግመኛ ተማረ፡ "ከለሰ"።

ከለበ (ከሊብ፡ ከለበ): ውሻ ኾነ፡ እንደ ውሻ ሮጠ፡ ቸኰለ፡ ቀለለ። "ከለፈንና"፡ "ቀለበን" አስተውል።

ከለበሰ (ለበሰ): ከነበለ፡ ቸለሰ። አፈሰሰ፡ አብዝቶ ጠጣ፡ ጨመረ። "ከለበሰ" የከበሰና የለበሰ ዘር መኾኑን አስተውል።

ከለባት: ውሾች፡ የቤት አውሬዎች፡ ከልቦች (ግእዝ)።

ከለቻ (ኦሮ): ጥፋተኛ የሚጠጋበት ጣዖታዊ ብረት፡ በቃልቻና በባላባት ቤት የሚቀመጥ። እሱን ከጫጩ (ዛጐል) ጋራ ይዞ የኼደ ሰው ይቅርታና ዕርቅ ሰላም ይደረግለታል።

ከለወሰ) (ከዊስ፡ ኮሰ): አንከላወሰ: አላወሰ፡ አንጠራወዘ፡ ጥቂት ጥቂት አስኬደ ገገምተኛን። ገመ።

ከለው: የአቢስ ኹለተኛ ስም፡ ትርጓሜው "ከላኢ (ከልክሌ)" ማለት ነው።

ከለውቱ: ዝኒ ከማሁ።

ከለፈ (ከለበ): ሰረቀ፡ ቀማ፡ ነጠቀ፡ እንደ ውሻ ነጥቆ በረረ። ("ከተለፈንና"፡ "ለከፈን" የሚሉት ቃላት ይዛመዳሉ)።

ከለፍላፋ: ክልፍልፍ (ፎች)፣ የተክለፈለፈ፣ የሚክለፈለፍ (ከለብላባ፣ ክልብልብ)።

ከሉ: የሰው ስም፡ የቀልድ ፈላስፋ፡ ጥርስ የማያስከድን አጫዋች፡ ሲያውቅ አበድ። መሐርቡን እንደ ብራና ያጥፍና፡ አንዳንዱን እየነጠለ ከሰማይ የወረደ መጣፍ ስሙ። "አቤት አቤት ለዶሮ ግት የላት፡ ምነው የላት፡ ያን ኹሉ ጫጩት አንተ አሳደግኸላት። ለትል ጕበት የላት፡ ምነው የላት፡ ዐርደኸ አየኻት። ለጥንቸል ባት የላት፡ ምነው የላት፡ ያን ኹሉ ገመገም አንተ ሮጥኸላት" ይል ነበር። እብደትም በዠመረ ጊዜ በክፉ ቀን ጨርቆስ ኢየሱስ ቤተ ክርስቲያን ገብቶ "እንጀራ ወይም እብደት ከ፪ቱ ፩ዱን ስጠኝ" ብሎ ተሳለ። ከዚህም በኋላ ለመቤቱ ወጥ እያወጣ ለራሱ ይበላ ዠመረ። እመቤቱም እንቅልፍ ሲወስዳቸው ሽሩባቸውን ካልጋ ደንብ ጋራ አሰረው። ዳግመኛም ራስ ዳርጌ ዘንድ ኼደና እጁን ወደ ሰማይ ዘርግቶ "አፍ እንደሌለው እእ" አላቸው። እሳቸውም ዐዝነው ዐልጋና ምንጣፍ ተሰጥቶት በማድ ቤት እንዲቀመጥና ለምሳው ፩ ነጭ፡ ፩ መያዣ፡ ፩ ብርሌ ጠላ፡ ፩ ብርሌ ጠጅ፡ ለራቱም እንደዚሁ እንዲሰጡት አዘዙለት። ከብዙ ቀንም በኋላ የሚያውቃት ሴት እጎረቤት ነበረችና እሷ ዘንድ እየኼደ ሲጫወት ይውላል ብሎ አንድ ሰው ለራስ ዳርጌ ነገረበት፡ ከዚህ የተነሣ ያዙና አምጡ ብለው ፩ ጊዜ ወለንጋ ቢያሳርፉበት እንደ ልማዱ እጁን ወደ ላይ ዘረጋና "እእ" ቢል፡ "የማይናገር ሰው ገርፌ ከፈጣሪዬ ልጣላ" አሉና አሳባቂውን አጋድመው ገረፉት ይላል ከሉ። "የከሉ ትርጓሜ" በአማርኛ ግጦሽ ወይም ለቀም ማለት ነው።

ከሊፋ (ዐረ): (የመንግሥት፡ የሃይማኖት) ወኪል፡ እንደራሴ።

ከሊፋዎች: ወኪሎች፡ እንደራሴዎች።

ከሊፋዎች: ወኪሎች፣ እንደራሴዎች።

ከላ (ከልአ): ነሣ፡ ከለከለ። (ተረት)፡ "በርጥብ ይከላ፡ በደረቅ ያበላ"። አራቀ፡ አስወገደ። (ተረት)፡ "ራብ ይከላል ባቄላ፡ ከጥፍ ያደርሳል ነጠላ"። ፪ አደረገ። "ካያንና"፡ "ኹለትን" እይ።

ከላላ: የከለለ፣ የሚከል (ጯኺ ዕንጨት፣ ደወል)።

ከላሽ (ሾች): የከለሰ፣ የሚከልስ፣ የሚመልስ፣ እንደገና የሚሠራ፣ የሚማር። ለምሳሌ "ጥይት ከሳሽ"።

ከላሽነት: ከላሽ መኾን።

ከላባ (ቦች): የከለበ፡ የሚከልብ፡ ችኵል፡ ቀላል፡ ጥላ ቢስ።

ከላዋ: ከላባ፡ ዕርፊተ ቢስ። "ቀለወን" እይ።

ከላይ (ዮች): የከለለ፡ የሚከልል፡ ጋራጅ፡ ወሳኝ፡ ቈራጭ።

ከላይ ወደ ታች ወረደ፣ ከታች ወደ ላይ ወጣ፣ ከግራ ወደ ቀኝ፣ ከቀኝ ወደ ግራ ሄደ፣ ተራመደ፣ ደረሰ ወይም ቀረበ ማለት ነው: ለምሳሌ በ2ኛ ሳሙኤል 19:8 ላይ እንደተጠቀሰው።

ከላድ: ቀላድ፡ ቃጫ፡ ንጣት፡ ነጭነት ያለው። "ከና ቀ መወራረሳቸውን" ተመልከት።

ከላድማ: ቀላድማ፡ ከላድ ያለው፡ ባለ ከላድ፡ ወገቡና ጐኑ፡ ሆዱ ቀላድ ቃጫ የሚመስል፡ መቀነትማ ፍየል። "የቀይ ከላድማ"፡ "የጥቍር ከላድማ" እንዲሉ፡ "ሠቅጥን" አስተውል።

ከላፋ: ከላፍ፣ የከለፈ፣ የሚከልፍ (ሌባ፣ ቀማኛ)።

ከላፋ: ከላፍ፡ የከለፈ፡ የሚከልፍ፡ ሌባ፡ ቀማኛ።

ከል (ከላኢ): የከላ፡ የሚከላ። "እሳተ ከል" እንዲሉ። የቀለም ስም፡ ከቀንጠፋና ከብረት ዐር የሚወጣ ጥቍር ቀለም። "ልጅ አባቱ ስለ ሞተ ልብሱን ከል ነከረ"። የሐዘን ልብስ፡ የች ወገን ተድላ ደስታ እንዳያደርግ የሚከለክል። "እከሌ ከል ለበሰ" እንዲሉ። ፫ኛውን "ከለለ" ተመልከት። (ዐረ፡ ኸል)፡ ሖምጣጣ፡ ሖምጣጤ። "ዐዞ ከል" እንዲሉ።

ከልላ: ሸማ፡ ግርዶ፡ መከታ፡ ዐጥር፡ ቅጥር።

ከልላዬ: የወንድና የሴት ስም ሲሆን "መጋረጃዬ" ማለት ነው።

ከልብ (ቦች): ውሻ፡ የቤት አውሬ። "ከልብ" የግእዝ፡ "ውሻ" የአማርኛ ነው። "ደማብለኸ ደምን" እይ።

ከልብ: ቀላል፡ ገለባ፡ የተወቃ እኸል፡ መንሽ በተባለ ጊዜ ቶሎ ይኼድና ከኵልኵል ውጭ ይገኛል።

ከልከለ (ከልከለ): ከላ፡ ነሣ፡ እገደ፡ አቆመ፡ አገረ፡ ጠበቀ፡ ሐይ አለ፡ አጋፈረ፡ አላስኬድ፡ አላሳልፍ፡ አላስገባ፡ አላናግር አለ (ሐጌ ፩፡ ፲፡ ማር፱፡ ፱)።

ከልከል: ከልካይ፡ ወይም ትእዛዝ አንቀጽ ለቅርብ ወንድ፡ "ዝንበ ከልክል" እንዲሉ።

ከልካይ (ዮች): የከለከለ፡ የሚከለክል፡ ሊጋባ፡ አጋፋሪ፡ መጨኔ።

ከልካይነት: ከልካይ መኾን፡ አጋፋሪነት።

ከልዋሳ (ሶች): የተንከላወሰ፡ የሚንከላወስ፡ ጠርዋዛ።

ከሎታ: ጥምጥም ወይም የራስ መሸፈኛ።

ከሎታ: ጥምጥም፡ የራስ መሸፈኛ።

ከመ ቅጽበት: እንደ ዐይን ጥቅሻ፣ በፍጥነት።

ከመ ቅጽበት: እንደ ዐይን ጥቅሻ፡ ወይም ፍጥነት።

ከመ ጤፍ: እንደ ጤፍ ወይም የጤፍ ያህል (በመጠን ወይም በቁጥር)። ለምሳሌ "አከሌ እከሌን ከመ ጤፍ አይቆጥረውም" (አንዳችም አድርጎ አይመለከተውም)።

ከመ ጤፍ: እንደ ጤፍ፡ የጤፍ ያኸል፡ ለምሳሌ "አከሌ እከሌን ከመ ጤፍ አይቈጥረውም። "

ከመ: ደቂቅ አገባብ ሲሆን፣ የዚያው አንጻር ፍችው እንደ ግእዝ ነው።

ከመ: ደቂቅ አገባብ፡ የዚያው አንጻር ፍችው እንደ ግእዝ።

ከመሙ (ከረከመ): ከረከመ፡ ጭራፍ ግፉን ቈረጠ።

ከመረ (ከሚር፡ ከመረ): ደረደረ፡ ደረበ፡ አነባበረ፡ ዘመመ፡ ጐቸ፡ ቈለለ። ታላቅ ጥምጥም ጠመጠመ፡ ደመረ።

ከመቸ: ተከማቸ፣ ተሰበሰበ፣ ታከበ፣ ተጠናቀረ፣ ተጠራቀመ ወይም ደለበ ማለት ነው (ለምሳሌ በ፬ ነገሥት ፲:፪ እና ማቴዎስ ፳፮:፫ ላይ እንደተጠቀሰው)።

ከመቸ: ተከማቸ፣ ተሰበሰበ፣ ታከበ፣ ተጠናቀረ፣ ተጠራቀመ ወይም ደለበ ማለት ነው (ለምሳሌ በ፬ ነገሥት ፲:፪ እና ማቴዎስ ፳፮:፫ ላይ እንደተጠቀሰው)።

ከመከመ (ከመመ): ከፈከፈ፡ ደመደሙ፡ አስተካከለ (ጠጕርን)። አሣቀ፡ አንከተከተ።

ከመዙ (ከመ ዝንቱ): እንዲሁ። ("ሃሌን" ተመልከት)።

ከመዙ (ከመ ዝንቱ): እንዲሁ። ("ሃሌን" የሚለውን ይመልከቱ)።

ከሙን: የቅመም ስም ሲሆን የንስላል ዓይነት ቅመም ነው። (ኢሳይያስ ፳፰፡ ፳፯)።

ከሙን: የቅመም ስም፡ የንስላል ዐይነት ቅመም (ኢሳ፳፰፡ ፳፯)።

ከማሁ: እንደዚያው፡ እንደ ርሱ።

ከማሁ: እንደዚያው ወይም እንደ እርሱ።

ከማመረ: መላልሶ ከመረ፡ ደራረበ።

ከማሚ: የከመመ ወይም የሚከምም ሰው (ከርካሚ)።

ከማሚ: የከመመ፡ የሚከምም፡ ከርካሚ።

ከማሪ (ሮች): የከመረ ወይም የሚከምር ሰው (ዘማሚ ወይም ቈላይ)።

ከማሪ (ሮች): የከመረ፡ የሚከምር፡ ዘማሚ፡ ቈላይ።

ከማን አንሼ: ተግደርዳሪ ሰው።

ከማን አንሼ: ተግደርዳሪ ሰውን ያመለክታል።

ከምሱር (ሮች): ይህ ከሽጉጥ፣ ከጠመንጃ፣ ከመትረየስ፣ ከመድፍና ከታንክ ቀለህ ጋራ በስተሥር በኩል መካከለኛ ሆኖ አብሮ የተበጀ ክብሪታዊ ባሕርይ ያለው ሥራ ነው። ታቦጋው በሚነካበት ጊዜ እሳት ከሱ ይወጣና ባሩድን ያቃጥላል፡ ባሩድም ዐረርን ያስነሳል። ፈረንጆች ካፕሱል ይሉታል።

ከምሱር (ሮች): ይህ ከሽጉጥ፣ ከጠመንጃ፣ ከመትረየስ፣ ከመድፍና ከታንክ ቀለህ ጋራ በስተሥር በኩል መካከለኛ ሆኖ አብሮ የተበጀ ክብሪታዊ ባሕርይ ያለው ሥራ ነው። ታቦጋው በሚነካበት ጊዜ እሳት ከሱ ይወጣና ባሩድን ያቃጥላል፡ ባሩድም ዐረርን ያስነሳል። ፈረንጆች ካፕሱል ይሉታል።

ከምሱር: ይህ በሠቅና በቀበቶ ብስ ውስጥ ያለ ነሐስ ዘለበት የሚገባበት ነው።

ከምባታ: በጕራጌ አጠገብ ያለ አገር።

ከምነዬው): ከምን ጊዜው?

ከምከም: በጐንደር በኩል የሚገኝ የአገር ስም ነው፡ ለምሳሌ "ከምከም ቃሮዳ"።

ከምከም: በጐንደር በኩል ያለ አገር፡ ለምሳሌ "ከምከም ቃሮዳ"።

ከምካሚ: የከመከመ ወይም የሚከመክም ሰው። በተለይም ጐፈሬ አሳማሪ።

ከምካሚ: የከመከመ፡ የሚከመክም፡ ጐፈሬ አሳማሪ።

ከሞላ ጎደል): ከሙሉ ቅናሽ።

ከሰለ: በከሰል አመለከተ፡ ጫረ፡ ነደፈ፡ በገረ፡ ሠረዘ፡ አጠፋ (ገቢር)።

ከሠለ: ጠቈረ፡ ከሰለ።

ከሰለ: ፋመ፡ ከሰል ሆነ፡ ጠቈረ፡ ገመነ፡ ዐረረ፡ ተናደደ (ተገብሮ)።

ከሰላ: የአገር ስም፡ የሱዳን ከተማ፡ በትግሬ ጫፍና መጨረሻ ያለ ዳርቻ ጠረፍ፡ የሻንቅላ አገር፡ "እንግሊዝ ከጣሊያን ወስዶ የሱዳን ግዛት አድርጎታል" ይባላል።

ከሰሌ/ከሰላዊ: ከሰል የሚሆን፡ ጥኑ፣ ጠንካራ፣ እሾህ የሌለው የቈላ ግራር።

ከሰል (ሎች): የማገዶ ስም፡ ጨርሶ ሳይነድ እሳቱ በውሃ የጠፋ ጥቍር የባለጅ ማገዶ፡ የብረት ማጋሊያ፡ ምግብ ማብሰያ።

ከሰልማ: የከሰል አይነት፡ ከሰል መሳይ ጥቍር ፍየል (የአንድ ፍየል አይነት)።

ከሰመ (ከተመ): ተከለ፡ ቸከለ፡ መታ፡ ቀበቀበ፡ ገደገደ፡ ወጠረ (የካስማ፣ የድንኳን፣ የቈዳ) (ገቢር)።

ከሠመ: መዳን ዠመረ፡ ከሰመ።

ከሰመ: ቅርፊት ያዘ፡ ሻረ፡ ዳነ፡ ጠፋ፡ ጠቈረ (የኩፍኝ፣ የፈንጣጣ፣ የጕድፍ፣ የቂጥኝ፣ የዕከክ) (ተገብሮ)።

ከሰም: የቀበሌና የወንዝ ስም፡ በቡልጋ መካከል የሚወርድ ዠማ (ጅማ)።

ከሠሠ (ኀሠሠ/ትግርኛ ካሠሠ): ዐሠሠ፡ አሰረረ፡ በጥቂቱ አሰፋ፡ ጋገረ፡ እስቲበስል አቈየ።

ከሰሰ: (ይህ ቃል ትርጉም አልተሰጠም)

ከሰሰ: በዳኛ ተማጠነ፡ "እከሌን ኢትረብልኝ ዳኘኝ" አለ፡ በደሉን፣ ግፉን ተናገረ፡ አመለከተ፡ ጠላቱን አሳጣ።

ከሰሳ: መክሰስ፡ ምጥንታ። "ወቀሣ ከሰሳ" እንዲሉ።

ከሰረ (ኀስረ): ዐጣ፡ ነጣ፡ ደኸየ፡ ተዋረደ። "ሀብቱ ተሰበረ፡ ያወጣው ገንዘብ፣ የደከመው ድካም እንዲሁ ቀረ፡ ጠፋ፣ ታጣ። "

ከሰረ: (ይህ ቃል ትርጉም አልተሰጠም)

ከሠረ: ደኸየ።

ከሰረት: ሰውነቱ ከሳራ የሆነ ሰው።

ከሰረት: የከሴ አይነት ዕንጨት፡ ወጪር፣ ቀጪን፣ ሻካራ ቅጠሉ ስፋትና ብዛት የሌለው።

ከሠተ (ከሢት ከሠተ): ገለጠ፣ አሳየ ወይም አበራ።

ከሠተበት: ጕዱን ወይም ነውሩን አወጣበት፡ ገለጠበት (ለምሳሌ በዮሐንስ ፰:፯-፱ ላይ እንደተጠቀሰው)።

ከሰከሰ (ከሰሰ): ፈነከተ፡ አደቀቀ፡ ሰባበረ። "እከሌ ጠላቱን በደንጊያ ከሰከሰው። "

ከሰከሰ: መልሶ መላልሶ ደግሞ ደጋግሞ ጠጣ። "ትላንትና ማታ እወዳጃችን ቤት ለግብዣ ተጠራንና ጠጅ ስንከሰክስ አመሸን። "

ከሠከሠ: ሰባበረ።

ከሰከሰ: አንድ ነገር ለመግዛት ብዙ ዋጋ ደፋ፣ መነዘረ ወይም ሰጠ። "ይህ ሁለተኛው ከከሰ አሞሌን ያሳያል። "

ከሰከሰ: አጠጋጋ፡ አበዛ፡ ችምችም አደረገ። "ዐጤ ምኒልክ ጣሊያንን ለመወጋት ጦራቸውን ከስክሰው ወደ ዐድዋ ዘመቱ። "

ከሠደ (ትግርኛ): አቋረጠ (መንገድን)።

ከሠደ: ከሳ፣ በዥማቱ ሄደ (ተገብሮ)። 'ከሠደ' 'ክሥዳ አወጣ' (ገቢር)።

ከሲታ: የከሳች፡ ብረ፣ ሸሽ፣ ጣጋ።

ከሳ (ከስዐ): ተጐዳ፡ ቀጠነ፡ ቀለለ፡ አነሰ፡ ጐደለ፡ ከውፍረት፣ ከድንዳኔ ራቀ። 'ከስዐ' ጥንታዊ ዐማርኛ ነው።

ከሳሚ: የከሰመ ወይም የሚከስም፡ ተካይ፡ ቀብቃቢ።

ከሳራ (ኅሱር): የከሰረ፡ ያጣ፡ የነጣ፡ የደኸየ፡ ወራዳ። "ሲበዛ ከሳሮች" ይላል።

ከሳሽ (ሾች): የከሰሰ ወይም የሚከስ፡ ለጋራ። (ተረት) "ከሳሽ የተከሳሽን ልብ ቢያውቅ ከቤቱም ባልተነሣ። "

ከሳሽነት: ከሳሽ መሆን፡ አሳጪነት።

ከሳይ (ላሳ): የሚከስል ዕንጨት።

ከሳይ (ጥሳ): የከሰለ (ጥስ)፡ የሚከስል፡ ሠራዥ፡ አጥፊ።

ከሴ (ዎች): ንጣት ያለው፣ ቅጠሉ ሻካራ ዕንጨት፡ ሽታው ጣፋጭ ስለሆነ ባላገሮች ቅጠሉን አወተት ውስጥ ይጨምሩታል።

ከስሜ: የሰው ስም፡ 'ከስም' ማለት ነው።

ከስቶ: ተጐድቶ ወይም ቀጥኖ (ለምሳሌ በዳንኤል ፩:፲ ላይ እንደተጠቀሰው)።

ከስከስ: የቀበሌ ስም፡ በላይኛው ወግዳ ባጤ ዋሻ አጠገብ ያለ ስፍራ፡ ከስከሶ ያለበት ወይም የበዛበት።

ከስከሶ (ዎች): የእንጨት ስም፡ በዝቶ ተጠጋግቶ የሚበቅል ሽታ ያለው የቤት መጥረጊያ ቅጠል።

ከስካሽ: የከሰከሰ ወይም የሚከሰክስ፡ ፈንካች።

ከረ (ቀረጸ): የወፍጮ ውቃሪ፡ ደቃቅ ደንጊያ፡ አሸዋ። "ቀረጪን" እይ።

ከረመ (ከሪም ከረመ): ክረምትን፣ ዓመትን በአንድ አገር ተቀመጠ ወይም ቈየ፡ ዝናም እስኪያልፍ መስከረም እስኪጠባ ኖረ ወይም ነበረ (ለምሳሌ በሉቃስ ፭:፴፱ ላይ እንደተጠቀሰው)። "ደኅና ክረሙ" "እንዴት ከረማችሁ" እንዲሉ። (ተረት) "ይገርማል፡ አህያ ከዥብ ይከርማል። "

ከረረ (ከሪር ከረ፡ ገረረ): ደረቀ፣ ጠና፣ ጠነከረ፣ በረታ ወይም ባሰ (የነገር፣ የወገብ)።

ከረረ: ተነፋ፣ ዐበጠ ወይም ተከረበ (የሆድ)።

ከረረ: ተፈተለ፣ ተገመደ፣ ተጠሞረ፣ ደበነ ወይም ጥብቅ ሆነ (የፈትል፣ የገመድ፣ የዥማት)።

ከረር (ከሪር): መክረር።

ከረር አደረገ: ነገር አበረታ ወይም አገነተ።

ከረበ (ትግርኛ): ደረቀ፡ ቦና ሆነ።

ከረበ: ነፋ፣ አሳበጠ ወይም ወጠረ፡ ከረቦ፣ ከበሮ አስመሰለ (ሆድን)።

ከረበተ (ዐረብኛ ከርበጠ): (ደባለቀ) ገለገለ፡ ገለበጠ ወይም አጋደመ።

ከረበጀ (ከረጠጠ): ገረፈ፣ ሸነቈጠ ወይም ጠበጠበ።

ከረባሽ: የሽቱ ስም፡ የባሕር ሽቱ።

ከረቦ ሆድ: ሆዱ ቅርጫት፣ ከበሮ ያከለ ወይም የመሰለ ሰው።

ከረቦ: ቅርጫት፡ የቅርጫት አይነት (ግእዝ)።

ከረቦ: ከበሮ። ባላገር 'ከበሮ' በማለት ፈንታ 'ከረቦ' ይላል።

ከረተሰ (ከረተ): ቈረጠመ፡ ሰበረ፡ ዐኘከ፡ አደቀቀ (የቈሎ)።

ከረተሰ (ከርተሰ): በክርታስ ላይ ጻፈ።

ከረተት/ከርታታ (ቶች): የተንከረተተ፡ አውታታ፣ ቀውላላ።

ከረተፈ (ከረተ): ገረደፈ፡ በቀላል ፈጨ፡ እንቀት አደረገ (ስንዴን፣ ገብስን፣ ዐጃን)። "ቀረጠፈን" እይ።

ከረታተፈ: መላልሶ ከረተፈ።

ከረነተ: አጥብቆ አሰረ፡ ጠፈረ (ክርንን ወይም ሌላውንም ነገር)።

ከረና (ኰርዐ): በክርን መታ፣ ደሰቀ ወይም ወጋ።

ከረን: የተራራ ስም፡ በትግሬ አውራጃ በብሌን ውስጥ ያለ ዐምባ (ተራራ)። አገሩም 'ከረን' ይባላል፡ 'የምድር ቀንድ' እንደ ማለት።

ከረከመ ወይም ጭራፍ ግፉን ቈረጠ ማለት ነው።

ከረከመ: ጫፍን አስተካክሎ ቈረጠ፣ ቀረጠፈ፣ ሸለተ ወይም አፈፈ፡ መበላለጥን አጠፋ። "ከመመንን" አስተውል።

ከረከረ (ከርከረ): መገዘ፣ ገዘገዘ ወይም በዙሪያ ቈረጠ።

ከረከረ: ለበለበ፣ ፈጀ ወይም አቃጠለ። "በርበሬው እሳት ስለገባ ጕረሮዬን ይከረክረኛል። " "ከነከነን" ተመልከት።

ከረከረ: ማሲንቆ መታ።

ከረከረ: ሞገተ፣ ነዘነዘ፣ ነተረከ ወይም ጨወቀ።

ከረከረ: አቈሰለ (በጐዣም አካባቢ ጥቅም ላይ ይውላል)።

ከረከረ: ክርክር አበጀ። "በኦሪት ጥፍሩ ያልሻከረ፣ ቀንዱ ያልከረከረ በግ መስዋዕት ይሆናል። " ትግሬም 'ከርከረን' እንደ ግእዙ 'ከረተፈ' ይለዋል።

ከረከረ: የጕልበት ዋጋ ቈረጠ፡ "ይህን ያህል" አለ።

ከረከንድ (ዶች): በመኻል ራሱ ላይ እንደ ተራዳ የሆነ ቀንድ ያለው ፈረስ፡ ቀንደ ቍንጮ (ለምሳሌ በመዝሙር ፺፪:፲ ላይ እንደተጠቀሰው)። ፈረንጆች 'ሊኮርን' ይሉታል። "ርኤምን" ተመልከት።

ከረከንድ: አውራሪሥ አፍንጫ ቀንድ።

ከረከንድ: ዐጪር ድውይ፣ ድሁር ሰው (እንደ አውራሪሥ ቀንድ የሆነ)።

ከረየ (ከርይ ከረየ): ማሰ ቈፈረ። 'የ' በግእዝ ይላል፡ በአማርኛ ይጠብቃል።

ከረዩ (ዎች): የነገድ ስም፡ በምንጃር በታች በአዋሽ ዳር ዳር የተሠራ የኦሮሞ ነገድ።

ከረደደ (ከርደደ): ደረቀ፣ ሻከረ፡ ጠና ወይም ጠነከረ። "ገረደደን" አስተውል።

ከረደድ/ከርዳዳ/ክርድድ: የከረደደ ወይም የሚከረድድ፡ ደረቅ፣ ሻካራ ቍጥርጥር ጠጕር፡ ጠንካራ ሥጋ።

ከረጠጥ/ከርጣጣ: የተንከረጠጠ፡ ቀበደድ ወይም ቀብዳዳ።

ከረጢት (ቶች): በሁለት ወይም በሦስት ወገን ስፌት ያለው የገንዘብ፣ የሥንቅ፣ የልብስ፣ የቀላል ዕቃ መክተቻ፣ ማኖሪያ ወይም መያዣ፡ ከሸማ፣ ከበርኖስ፣ ከሸራ፣ ከጆንያ የተሰፋ (ለምሳሌ በኢሳይያስ ፫:፳፪ ላይ እንደተጠቀሰው)። በግእዝ 'ኸረጺት' ይባላል። (ግጥም) "አይጣል ይሏል እንጂ ከጣለ ምን ይሏል፡ ከከረጢት ወጥቶ ብር ይኰበልላል። " "ኰረጆን" ተመልከት።

ከረፈ: ተመታ፣ ጮለ (በውስጥ እጅ)።

ከረፈተ: ጨርሶ ከፈተ፡ መክደኛን አስገለለ ወይም ጣለ። 'ረ' ስሯጽ ነው።

ከረፈት: የተከረፈተ፡ የተከፈተ።

ከረፈፍ/ከርፋፋ: ቀረፈፍ ወይም ቀርፋፋ፡ ሞኝ።

ከረፋ (ዐረብኛ ከረፋእ): (አነፈነፈ። ትግርኛ ከርፍሐ፡ ደረቀ (የቈዳ)) ክፉኛ ሸተተ፣ ተነፈገ ወይም ገማ (የሽንት፣ የፈሳሽ)። "ጠነባንና" "ቀረናን" እይ።

ከራሚ: የከረመ ወይም የሚከርም፡ ኗሪ።

ከራሚ: የከረረ ወይን ጠጅ (ግእዝ)።

ከራሪ: የሚከር፡ ድር፣ ሐር።

ከራራ: የከረረ፡ ደረቅ፣ ድባኖ፣ ዐጪር፣ ድኑር።

ከሬ: የአከርካሪ ሥር፡ "ከረከረ"ን ይመልከቱ።

ከሬ: የአከርካሪ ሥር፡ ከወደ ኋላ የቂጥ መጋጠሚያ ዐጥንት። "ይህ ልጅ እጅግ ስለ ከሳ ከሬው ይታያል። "

ከርሞ ከርሞ: ቈይቶ ቈይቶ፡ የኋላ የኋላ። (አዝማሪ) "ዘውዲቱን ለመነ ዝምድና ሊያፈርስ፡ ከርሞ ከርሞ ንጉሥ ወልደ ጊዮርጊስ። "

ከርሞ ጥጃ: ቁመቱ ከፍ የማይል ወይም የማያድግ ልጅ።

ከርሞ: ቈይቶ፡ ዘግይቶ።

ከርሠ ሐመር: የታቦት መንበር ሁለተኛ ክፍል፡ ትርፍ ታቦትና መጽሐፍ የሚቀመጥበት። ትርጓሜው የመርከብ ውስጥ ማለትን ያሳያል፡ ይኸውም የመንበሩ ሥራ መርከብ ስለሚመስል ነው።

ከርሣም: ሆዳም፣ በላተኛ፡ ዘርጣጣ።

ከርሥ: ሆድ፣ ጨጓራ። 'ከርሥ' የግእዝና የአማርኛ ነው፡ 'ሆድ' የአማርኛ ብቻ ነው።

ከርሥ: በእያንዳንዱ ፊደል ጽፈት መካከል ያለ ባዶ። ለምሳሌ፡ 'መ' ፫፣ 'ጠ' ፪፣ 'በ' ፩ ከርሥ አለው። "ማሕፀንን" እይ።

ከርቤ (ዎች): የዛፍ ስምና መራራ ሙጫ፡ የቀድሞ ሰዎች ሙጫውን ሽቱ ያደርጉታል፡ ግብጾችም ለሬሳ ይቀቡታል (ለምሳሌ በዘፍጥረት ፴፯:፳፭ ላይ እንደተጠቀሰው)። ጪሱም እባብን ያርቃል።

ከርተት አለ: ተንከራተተ።

ከርተት: ቀውለል፣ ከውተት። "አንድ ዓመት ከርተት፡ አንድ ዓመት ሰርተት" እንዲሉ።

ከርታሽ: የከረተሰ ወይም የሚከረትስ፡ ቈርጣሚ።

ከርታፊ: የከረተፈ ወይም የሚከረትፍ፡ ገዳፊ።

ከርከሩሜ: የአሞራ ስም፡ ሥጋው የሚበላ አሞራ፡ እሱም በቈላ አገር ይገኛል።

ከርከሬሻ: ጠብ፣ ጥል ወይም ፍጅት። (ተረት) "ይህ ከርከሬሻ የዳቦ ማንሻ። "

ከርከር: የአገር ስም።

ከርከሮ (ዎች): ዕሪያ፡ የበረሓ ዐሣማ፡ ቀንዳም፡ ጥርሱ ጐባጣ፣ ካራ የሚመስል። ከርከሮ ያሠኘው ቀንዱ ነው።

ከርከሮ: ዐጪር ሰው፡ ከድንክ የሚበልጥ።

ከርካ (ከርካዕ): የለውዝ ስም፡ ለውዝ።

ከርካ አደባባይ: የከርካ አደባባይ ዐዋጅ፡ "የተሻለውን መንገድ ለመያዝ" የሚለውን መጽሐፍ ተመልከት።

ከርካሚ: የከረከመ ወይም የሚከረክም፡ ጠጕርን፣ ሣርን፣ ሸማን፣ ጥፍርን፣ ዕንጨትን፣ ቅልን፣ መጽሐፍን፣ ማንኛውንም ነገር አስተካካይ።

ከርካማ: ጫፉ ትክክል የሆነ።

ከርካሳ: ዕላቂ፣ አሮጌ፡ ደንቃፋ።

ከርካሪ: የከረከረ ወይም የሚከረክር፡ መጋዥ፣ ገዝጋዥ፣ ማሲንቆ ወይም ክራር መቺ።

ከርካፋ (ዐረብኛ ከርካባ): ዐመሉ ከሌላ የማይስማማ ሰው። 'ከርካባ' ጥል ማለት ነው።

ከርክር: የቍስል ስም፡ የእስኪትን ፍ (ክርክሮ የሚቈርጥ በሽታ)፡ ጣሊያን ያመጣው። (ግጥም) "ፊታውራሪ ጨብጥ፣ ቀኛዝማች ቂጥኝ ባቀኑት አገር፡ ራስ ከርክር መጥቶ ይቈርጥ ዠመር። "

ከርክር: የቅርብ ወንድ ትእዛዝ (አንቀጽ ፲)፡ መግዝ፣ ዝዝግዝ፣ ቍረጥ።

ከርደል: ዐጪር ሰው፡ ዝራጭ፡ ቁመተ ሰናፍጭ።

ከርፈስ (ትግርኛ): ወገል (ከበሬ ዕቃ አንዱ)።

ከርፈፍ አለ: ተንከረፈፈ።

ከርፍ: ጥፊ፡ የመዳፍ በትር።

ከሸለለ (ከለለ): ፈጽሞ ደረቀ፡ የተጠለል።

ከሸለል/ከሽላላ: የከሸለለ፡ የሚከሸለል።

ከሸነ (ትግርኛ ምግብ ሠራ): አሳመረ፡ አሳምሮ ሠራ፡ አበጀ፡ አስተካከለ።

ከሸነ: ቀረደደ፡ ሸከፈ፡ ከተፈ፡ ሸነሸነ፡ አሳነሰ፡ ጠበሰ (ጐመንን)።

ከሸከሸ: ቃሪያ፣ በርበሬን ወይም ሌላውንም የተክል ፍሬ ዐኘከ፡ በላ።

ከሸፈ (ትግ. ከሰፈ): ታዘበ፡ ስም አጠፋ።

ከሸፈ: ጠፋ፡ ተበላሸ፡ ሳይተኮስ፣ ሳይመታ፣ ሳይዝ ቀረ፡ ዐጕል ሆነ (የጥይት፣ የነገር)።

ከሸፋ/ክሽፊያ: መክሸፍ።

ከሺ: የሚከሳ።

ከሻኝ: የከሸነ ወይም የሚከሽን፡ አሳማሪ፡ ቀርዳጅ፡ ከታፊ፡ ሸንሻኝ።

ከሻዋ: ተጠብሶ የደረቀ ሥጋ ወይም እንጀራ ሲበሉት ከሽ ከሽ የሚል፡ ዘሩ 'ከሸከሸ' ነው፡ በ'ከሽ' ላይ 'ዋ' ምእላድ ሆኖ ተምሯል።

ከሻፊ: የሚከሽፍ፡ የማይተኮስ።

ከሻፋ/ክሽፍ: የከሸፈ፡ ብላሽ፡ በከንቱ የቀረ።

ከሽ አለ: ተሰበረ፡ ነከተ።

ከሽ አደረገ: በጥርሱ ሰበረ፡ በዱላ መታ ወይም አነከተ።

ከሽ አደረገ: በጥርስ ሰበረ፡ ከሸከሸ።

ከሽ ከሽ አለ: በመንጋጋ ውስጥ ድምጥ ሰጠ፡ ተሰማ።

ከሽ: ቀላል ከሸከሸ።

ከሽ: ቀላል፡ ዋዛ። "እከሌን ባታውቀው ነው እንጂ፡ ከሽ አይዶለም። "

ከሽከሼ: በሠማ ምጣድ ተንቃቅቶ የደረቀ እንጀራ ሲበሉት ከሽ ከሽ የሚል።

ከሾ: የአገር ስም፡ በጋልኛም የትንባኾ ቅጠል ማለት ነው።

ከቀርቀሃና ከሸንበቆ ከደንገል የተበጀ የባሕር መንገደኛ: በላዩ ተቀምጦ የሚሻገርበት (ማቴዎስ ፬፡ ፳፩፡ ፳፪)። ፍልኳንና ጀልባን አስተውል።

ከቃሊብ ወጣ: ዐለፈ፣ ተረፈ (ውሃው)። እንጀራን፣ በሽታን፣ ነባን፣ ነጻን፣ ዕጣን፣ ፀሓይን፣ ራስን ይመልከቱ።

ከቋት ከቋቱ: ቶሎ ቶሎ መሥራት (ከሥር ከሥሩ)።

ከቋንቋ ወደ ቋንቋ ገለበጠ፣ መለሰ፣ ፈታ፣ ገለጠ፣ አስረዳ: መጽሐፍ አሰማ፣ ስለ ምን ነገረ፣ አንድም ኣለ፣ ዘረዘረ።

ከበለ (ቀብለ): ጐደለ፡ ጐደሎ ኾነ። "ከነበለን" ተመልከት፡ የዚህ ዘር ነው።

ከበለለ: ድብልብል ኾነ። ቍልቍል ተፈነገለ።

ከበሰ: ጠመጠመ፡ ከበሰ። (ከቢስ፡ ከበሰ)፡ ጠመጠመ፡ ደመረ፡ ከመረ፡ ደረበ፡ አነባበረ ሻሽን። ሰበሰበ፡ ጠመዘዘ፡ ጠቀለለ፡ አሰረ ጠጕርን። ክባስ አበጀ። ኣሳበጠ፡ አድበለበለ፡ ሙቀጫ አስመሰለ እግርን።

ከበሬታ: ከፍታ፡ የማዕርግ ደረጃ፡ ርስዎታ፡ አንቱታ።

ከበር: የከበረ፡ ክብር፡ ክቡር። "እከሌ በርሻ ከበር ነው" እንዲሉ።

ከበርቴ: የከሰርት ወገን፡ ባለአዱኛ (ኢሳ፫፲፫)።

ከበርት (ክቡራን፡ ክቡራት): የከበሩ፡ ባለጸጎች፡ ሀብታሞች።

ከበርቶች: የከበር ብዢ፡ የከበሩ ጌቶች (አስ፩፡ ፫)። "ከበርት" የግእዝ፡ "ከበርቶች" የአማርኛ አካኼድ ነው።

ከበሮ (ዎች): አፍ ቂጡ በቈዳ የተለጐመ ውስጠ ክፍት ግንድ በክብረ በዓል የሚመታ፡ የደብር፡ የከተማ ሲኾን በወርቅና በብር ይለበጣል። (ተረት): "ከበሮ በሰው እጅ ያምር፡ ሲይዙት ያደናግር"።

ከበሮ ቤት: ከቅኔ ማሕሌት በግራና በቀኝ ያለ ስፍራ። የመርከብ ጓዳ።

ከበበ (ከቢብ፡ ከበበ): ዐጀበ፡ እንደ ግድግዳ በዙሪያ ቆመ፡ የደገፈ። "አሽከሮች ጌታቸውን ከበው ይቆማሉ"። መውጫ በር፡ መኼጃ መንገድ አሳጣ፡ የክፉ (፪ሳሙ፡ ፲፩፡ ፲፯)። ክብ አደረገ፡ ነደፈ፡ በገረ፡ በዙሪያ ሠራ። "ከተረን"ተመልከት። የጊዜና ኀላፊ ትንቢቱም፡ "ይከብ ይከባል" ቢል እንጂ፡ "ይከብብ ይከብባል" አይልም።

ከበከበ (ከብከበ): ሰርግ ደገሰ፡ ልጁን፡ ወዳጁን፡ ዘመዱን ሰረገ፡ ዳረ። ክብረ በዓል አደረገ፡ ዐዲሲቱ ቤተ ክርስቲያን ስትባረክ።

ከበዠድ: ግራና ቀኝ ያለ። "የጭንና የሆድ መጋጠሚያ ቈዳ ተላ።"

ከበደ (ከብደ): ተጫነ፡ ጨቈነ፡ ወዳንድ ፊት አመዘነ። "ራሴን ከብዶኛል" እንዲል ባላገር። (ተረት): "ለላም ቀንዷ አይከብዳትም"። (ግጥም): "ሞት ይቅር ይላሉ፡ ሞት ቢቀር አልወድም፡ ዕንጨቱም ድንጋዩም ከሰው ፊት አይከብድም። " (ቀኑ፡ ሰማዩ፡ ከበደ): ደመና ኾነ። (ነገሩ፡ ከበደ): ፍችው ጠፋ። "ይህ ሬሳ በምን ከበደ ቢሉ፡ ዐሳቡን በሰው ጥሎ"። ከበረ፡ ክቡር ኾነ። "የከበደ ሰው መጣ"። "እከሌ የወለደች የከበደች ልጅ አለችው"። አረገዘ፡ እርጕዝ ኾነ።

ከበደ፡ ከበዴ፡ ከበደች፡ ከበዴ: ከበዴ: የወንድ፡ ከበደች: የሴት መሪያ ስም፡ ትርጓሜው ከበረ፡ ከበረች ማለት ነው።

ከቢድ፡ ከባዳ፡ ከባድ፡ ከባጅ: ከበደ፡ የሚከብድ (ምሳ፳፯፡ ፫)። "ከባድሸክም"እንዲሉ።

ከባሪ: የሚከብር፡ ክብር የሚያገኝ።

ከባሽ: የከበሰ፡ የሚከብስ፡ ጠምጣሚ፡ ደማሪ።

ከባቢ (ዎች): የከበበ፡ የሚከብ፡ ዐጃቢ፡ ሰራዊት። በፊደል ግራና ቀኝ የሚጻፍ የቃል ማጠሪያ ጐባጣ ምልክት ()።

ከባቢ ጦር: በጠላት ዙሪያ የቆመ ጭፍራ።

ከባቢነት: ከባቢ መኾን። (ጥበ)ከበብ: ዝኒ ከማሁ ለከባቢ።

ከባባ: የመቅረዝ መብራት ማጥፊያ፡ እንደ ታናሽ ዐረቄ መለኪያ ያለ።

ከባች (ከባቲ): የከበተ፡ የሚከብት፡ ሰዋሪ፡ ደባቂ።

ከባድ መሬት: ጥቍር ዐፈር፡ መረረ።

ከባድነት: ከባድ መኾን።

ከብለል ከብለል አደረገ: ግራ ቀኝ አየ።

ከብቴ: "ከብቴ ነኸ"፡ የሰው ስም።

ከብት (ቶች): የቤት እንስሳ፡ በሬ፡ ፈረስ፡ በቅሎ፡ አህያ፡ ግመል፡ በግና ፍየል (ዘፀ፱፡ ፫፡ ምሳ፡ ፲፫፡ ፳፫)። ካንበሳ፡ ከዥብ፡ ከነብር፡ ከተኵላ፡ ከቀበሮ ተሸሽገው ሌሊት በቤት ስለሚያድሩ ከብት (ክቡት) ተባሉ። "የቀንድ ከብት"፡ "የጋማ ከብት"፡ "የጭነት ከብት" እንዲሉ። (ተረት)፡ "ከማይናገር ከብቱን (ገንዘቡን)፡ ከማይራገጥ ወተቱን"።

ከብት ሰማይ ይከፍት: ፃነት፡ መንግሥተ ሰማይ ያገባል።

ከብት ርቢ: የከብት መውለድ፡ መርባት፡ መብዛት። አላዋቆች ግን "ከብት ርባታ" ይሉታል።

ከብካቢ: የከሰከበ፡ የሚከበክብ፡ ሰራጊ፡ ዳሪ።

ከብካብ: ሰርግ፡ ዓለም፡ ደስታ። "እንግዳችንን በከብካብ ሸኘነው። "

ከተለ (ቀጠለ): አስከተለ፡ በስተኋላ አደረገ፡ አስለጠቀ። ('የከተለ'ና 'የቀጠለ' ሥር 'ቀጸለ' ነው።)

ከተለበ: ከለበ።

ከተለፈ (ከለፈ): ነጥቆ በረረ።

ከተለፈኝ: ድንገት ነጠቀኝ፡ ወሰደብኝ።

ከተል: ለጠቅ፡ ጠጋ።

ከተመ (ከቲም፣ ከተመ፡ ትግርኛ ከተመ): ጨረሰ። ከተማ ቈረቈረ፡ ብዙ ዐምባና መንደር ሠራ፡ አደረገ፡ ስፍራ ያዘ፡ ሰፈረ።

ከተማ (ሞች): መዲና፡ መናገሻ፡ የንጉሥና የአገር ገዢ መቀመጫ፡ ትልቁም ሆነ ትንሹም (ዘዳግም ፬:፵፩-፵፪)። (ተረት) "የሚፈታ ከተማ ነጋሪት ቢመታ አይሰማ። "

ከተማ ቀጪኔ: ከንጉሥ ሣህለ ሥላሴ እስከ ዐጤ ምኒልክ የነበሩ ዐዛውንት፡ ቁም ነገርን ቀልድ አስመስለው የሚናገሩ።

ከተማ: የሰው ስም።

ከተሜ: የከተማ ሰው።

ከተም በር (አንቀጸ ሀገር): በር ከተማ፡ የከተማ በር በጥንካሬ የተበጀ። የማንኛውም አጥር በር ጠንካራ ከሆነ ከተም በር ይባላል።

ከተምኛ: የከተማ ንግግር፡ የከተማ ዘዬ።

ከተረ (ከቲር፣ ከተረ): ደለደለ፡ ከበበ፡ ገደበ፡ አገደ፡ አቆመ፡ አበዛ (ውሃን)።

ከተረ: ነገርን በልብ ያዘ፡ አሳደረ። "አምላክ ሆይ በየለቱ የምናደርገውን በይበል አትክተርብን። "

ከተራ: የመክበብ፣ የማገድ፣ የማብዛት ሥራ። "ከተራ" በግእዝ "ኣገዳት"፣ "ኣበዛት" ማለት ነው።

ከተራ: የበዓል ስም፡ የጥምቀት ዋዜማ ጥር ፲ ቀን ወራጅ ውሃ የሚከተርበት ቦይና ሰው ወደ ዠማ ወርዶ የሚያድርበት ጊዜ።

ከተሬ: የሰው ስም፡ "ከተረ" ማለት ነው።

ከተበ (ከቲብ፣ ከተበ፣ ከሰበ): ጻፈ፡ ጣፈ፡ በጣ፡ ሠነተረ፡ ሠነጠቀ፡ ቈረጠ፡ አጋባ፡ አገናኘ፡ አራከበ፡ አስተላለፈ፡ አመሳቀለ፡ አቀላቀለ፡ አዳቀለ፡ አዛመደ (ለምሳሌ የፈንጣጣ የተባትና የእንስት - የወንዴና የሴቴ - ተክል)።

ከተባ: የመክተብ ሥራ።

ከተተ (ከቲት፣ ከተተ): ሰበሰበ፡ መረ፡ አሰናዳ፡ አገባ፡ ዶለ። "እከሌ መከሩን ከተተ" እንዲሉ። "ጸያፉን ከተተ" (ነውሩን ሰወረ)።

ከተተ: ተሰበሰበ፡ ዐጠረ፡ ዐጪር ሆነ (የጭፍራ፣ የልብስ) (ተገብሮ)።

ከተተ: ጨረሰ፡ ፈጸመ። (ተረት) "መተው ነገሬን ከተተው" (ገቢር)።

ከተታ: ክትቻ፡ ስብሰባ፡ ጭመራ (ሉቃስ ፲፪:፳፬)።

ከተታ: የአገር ስም፡ ምንጃር (ገድላት)።

ከተቴ: ጫገት።

ከተከተ (ከተተ): ቀጠቀጠ፡ ጨፈጨፈ፡ ባጪር ባጪሩ ቈረጠ። "ገተገተን" እይ።

ከተፈ (ከቲፍ፣ ከተፈ): እያደቀቀ መተረ፡ ቈረጠ፡ አጠቀነ፡ ሸከፈ (ገቢር)።

ከተፈ: ፈጠነ (ተገብሮ)።

ከተፍ አለ: በድንገት ደረሰ፡ መጣ። "ከቸቸን" ተመልከት።

ከተፎ (ዎች): ፈጣን፡ ፈጥኖ ደራሽ።

ከታሚ (ዎች): የከተመ ወይም የሚከትም፡ ቈርቋሪ።

ከታሪ (ሮች): የከተረ ወይም የሚከትር፡ ደልዳይ፡ ከባቢ፡ አጋጅ፡ አብዢ።

ከታቢ (ዎች): የከተበ ወይም የሚከትብ፡ ጻፊ፡ ጣፊ፡ በጪ፡ ሠንጣቂ፡ አጋቢ፡ አስተላላፊ።

ከታቢ: የከብት ሐኪም።

ከታተበ: ጻጻፈ፡ ሠነታተረ።

ከታቴ: ከታች ወራሽ።

ከታቴው (ከታቹ): መጨረሻው፡ ደምደሚያው፡ ይብስ ይከፋ። "ደርቡሾች ዐጤ ዮሐንስን በጥይት ካቈሰሏቸው በኋላ ከነከታቴው ዐንገታቸውን ቈርጠው ወሰዱት። "

ከታች: የከተተ ወይም የሚከት፡ አግቢ፡ ጨማሪ፡ አሰናጂ።

ከታፊ (ፎች): የከተፈ ወይም የሚከትፍ።

ከት ብሎ ሣቀ: ጧ ብሎ ሣቀ።

ከት አለ: በጣም ሣቀ።

ከት አለ: ፈጽሞ ሣቀ፡ ከተከተ።

ከትላባ: ከላባ።

ከትላፋ: ከላፋ፡ ነጥቆ በረረ።

ከትከት አለ: መልሶ መላልሶ ደግሞ ደጋግሞ ሣቀ። (ግጥም) "ከትከት ብላ ሣቀች ምድር ጥርስ አውጥታ፡ አባተ ሲታሰር አብርሃ ሲፈታ። "

ከትከት ከትከት አለ: ተንከተከተ።

ከትካች: የከተከተ ወይም የሚከተክት፡ ቀጥቃጭ፡ ጨፍጫፊ።

ከቶ: ንኡስ ኣገባብ፡ ዝኒ ከማሁ (ልክ እንደ አካቶ)። "ከቶ ምንም ቢኾን ይህን ነገር አላደርገውም" (ለምሳሌ በኤርምያስ ፳፫:፵ ላይ እንደተጠቀሰው፡ ወይም ዮሐንስ ፩:፲፰)።

ከቶ: አግብቶ፡ ጨምሮ፡ ጨርሶ።

ከቶ: ጭራሽ (ከተተ)።

ከቶውንም: ጭራሹንም።

ከቸለ (ቀጨለ): ፈጽሞ ደረቀ፡ ቀለዘ (የእንጨት)።

ከቸመ: ከቸቸ፡ ደረቀ (የጠባይ)።

ከቸረ (ከቸለ): ከቸቸ።

ከቸሮ: የከቸረ፡ ክቾ፡ አከቻማ፡ ለዛ ሙጥጤ።

ከቸቸ (ቀጨጩ): ደረቀ፡ ልስላሴና ጣዕም ዐጣ (የጠባይ፣ የሌላም ነገር)።

ከቸቸ: ደነገተ።

ከቸች አለ: ሳይታሰብ ድንገት ከተፍ አለ፡ መጣ፡ ደረሰ።

ከቸች: ከተፍ።

ከቻቻ: የከቸቸ፡ ደረቅ፡ ክችሌ።

ከች: ከባሕር የመጣ ልብስ፡ ቈቦን፣ ጥፍራንዶን ከመሰለ ዕንጨት የተሠራ፡ ሲጋኩት የሚሻክር።

ከች: የልብስ ስም። ከቸቸ።

ከነ (ከእነ): ይህ (ምስለ ከ) ማለት ሲሆን ከ"እለ" ጋር አንድ ነው። ምሳሌ: "ልጄ ሆይ ከነከሌ አትግጠም። " "ምድር ከነልብሱ ሰማይ ከነግሱ። " "አንበሳው በወጥመድ ከነነፍሱ ተያዘ። " ለተጨማሪ መረጃ "እነን" የሚለውን ቃል ተመልከት።

ከነ (ከእነ): ይህ (ምስለ ከ) ማለት ሲሆን ከ"እለ" ጋር አንድ ነው። ምሳሌ: "ልጄ ሆይ ከነከሌ አትግጠም። " "ምድር ከነልብሱ ሰማይ ከነግሱ። " "አንበሳው በወጥመድ ከነነፍሱ ተያዘ። " ለተጨማሪ መረጃ "እነን" የሚለውን ቃል ተመልከት።

ከነበ (ትግርኛ): አባያ ሆነ፣ ተኛ ወይም አላርስ አለ (መሬት ሳይታረስ ቀረ) ማለት ነው።

ከነበ (ከዕብራይስጥ 'ካናብ'፣ ከአረብኛ 'ከነበ' የመጣ): ጐነበ፣ ሸፈነ፣ ከተተ፣ በውስጥ አደረገ፣ ሰወረ ወይም ደበቀ ማለት ነው።

ከነበለ (ከንበለ): ጣለ፣ አወደቀ፣ ደፋ፣ ቸለሰ፣ ገለበጠ ወይም አፈሰሰ ማለት ነው።

ከነበለ: ከደነ ወይም ገጠመ።

ከነተረ (ከተረ): በዱላ መታ፣ ጣለ፣ በፍጥነት ገደለ።

ከነቸረ: ከነተረ፣ አደበነ ወይም ፈነቸረ።

ከነከነ: በልብ ተጕላላ፣ ተመላለሰ፡ ልብን ቀነቀነ ወይም አወከ። ለምሳሌ: "አንድ ነገር ረስቼ ልቤን ይከነክነኛል። "

ከነከነ: ከረከረ፣ ለበለበ ወይም ፈጀ። (የወሎ ቃልቻ ግጥም) "በመተማ በኩል የምትጨሰው ጭስ የምትከነክን ናት የምታስነጥስ፡ እምብዛም አትበጀው ላፄ ዮሐንስ። " 'ነ' እና 'ረ' መወራረሳቸውን አስተውል፡ አትርሳ።

ከነደ (ትግርኛ): ዐጠረ፣ ዐጪር ሆነ ወይም ክንድ አከለ ማለት ነው።

ከነዳ: በክንድ ለካ፣ መጠነ ወይም ሰፈረ። እንዲሁም ለዳኛ ገንዘብ ከፈለ ወይም ሰጠ (ለምሳሌ: "ሰማኒያ ከነዳ" እንዲሉ)።

ከነፈ (ከኒፍ ከነፈ): በክንፍ በረረ፡ ቸኰለ፣ ተጣደፈ ወይም ሮጠ።

ከነፈ: አበደ።

ከነፈፈ: ክንፍን ወይም እጅን መታ ወይም ቈረጠ።

ከኒሳ (ኦሮ): ንብ፡ የኅብረት ሥራ የሚሠራ።

ከኒሳ: ጉባኤ፡ ቤተ ክርስቲያን።

ከናንህ: ከነዓን። "ሩሕን" የሚለውን ቃል ይመልከቱ።

ከናፊ: የሚከንፍ፡ በራሪ ወይም ጥዱፍ።

ከናፍር: ከንፈሮች። "ጥርና ከናፍር" እንዲሉ። 'ከንፈሮች' የአማርኛ ሲሆን 'ከናፍር' የግእዝ ነው።

ከናፍሮ: የሰው ስም፡ አበ ዝልጉሳን።

ከንበል አለ: ፈሰስ አለ፡ ተከንበለ።

ከንበል አደረገ: ደፋ አደረገ፡ ከነበለ። "ፈሰስ ከንበል ያርገኝ" እንዲሉ።

ከንበል: ደፋ ወይም ፈሰስ።

ከንባላ: እንቍላል ቂጥ፡ መቀመጥ ወይም መርጋት የማይችል።

ከንባይ (ዮች): የከነበለ ወይም የሚከንብል፡ ደፊ ወይም አፍሳሽ።

ከንተሮ: ቋራም ራሳም ዱላ በአንድ ጊዜ የሚያሳርፍ።

ከንተብት: ከጐንደር ቤተ መንግሥት የተሾሙ ከንቲባዎችና ባላባቶች። ከትግሬ 'ሠየምት' ከደንቢያ 'ከንተብት' እንዲሉ። ዳግመኛም 'ከንቲባን' 'ከታቢ'፣ 'ከንተብትን' 'ከተብት' ብሎ የአገር፣ የከተማና የሕዝብ ቍጥር ጻፊ፣ ጻፎች እያሉ መተርጐም ይቻላል።

ከንቱ (ከንተወ): (ቅጽል) ብላሽ፣ የተበላሸ ሥራ፡ ኃጢአተኛ ሰው፡ ባዶ፣ መና፣ መጥፎ፣ የማይረባ ነገር ሁሉ፡ እንደ እሳት እራት አሁን ታይቶ ቶሎ የሚታጣ (ለምሳሌ በመክብብ ፩:፪ ላይ እንደተጠቀሰው)።

ከንቱ ውዳሴ: ብላሽ ምስጋና፣ የማይጠቅም ርባና ቢስ፣ ከውነት የራቀ (ለምሳሌ በፊልጵስዩስ ፪:፫ ላይ እንደተጠቀሰው)። "ወደሰ" ብለህ "ውዳሴን" የሚለውን ቃል ይመልከቱ።

ከንቱ: (ንኡስ አገባብ) እንዲያው ጥቅም አልባ። ምሳሌ: "እከሌ ከንቱ መጣ ደከመ። "

ከንቱ: ጣዖት (ለምሳሌ በኤርሚያስ ፪:፭ ላይ እንደተጠቀሰው)።

ከንቱ: ጧት ይበቅልና ሲመሽ ተነቅሎ የሚወድቅ ዕንጨት ነው። 'ዕፅ ከንቱ' እንዲሉ። ሕልምና ጥንቈላም 'ከንቱ' ይባላሉ። (ተረት) "የባለጌ ኵራቱ፡ እንዲያው በከንቱ። "

ከንቱነት: ከንቱ መሆን፡ ብላሽነት፣ ዐላፊ ጠፊነት (ለምሳሌ በመዝሙር ፯:፲፭ ላይ እንደተጠቀሰው)።

ከንቱዎች: ብላሾች፣ መጥፎዎች (ለሥራዎች ወይም ለሰዎች)።

ከንቲ: የከንቱ ወገን። "ፈሳ" ብለህ "ፈስን" ተመልከት።

ከንቲባ (ካንተ ይግባ): ማዕርጉ ከሊጋባ በታች የሆነ ዋና የራስ ከተማ ሹምና ዳኛ ገዢ። የከተማው ቀረጥና የዳኝነቱ ገንዘብ ('ይባእ ኀቤከ') አንተ ዘንድ ይግባ ማለት ነው። ይህ ስም በዘመን ብዛት ለባላባቶችና ለታላላቆች አገር ገዦች ስለተሰጠ እስከ ዛሬ ድረስ የሐሳብ ባላባት 'ከንቲባ' ይባላል።

ከንቲባዎች: የመናገሻና የዋና ከተማ ገዦች፣ አስተዳዳሪዎች።

ከንትር: የሚከነትር፡ ክፉ በሽታ ፈጥኖ የሚገድል።

ከንካኝ: የከነከነ ወይም የሚከነክን፡ ቀንቃኝ።

ከንዋታ: ልዋዳ፣ ምናውዬ ወይም ሥራ ፈት፡ ከውታታ።

ከንጂ (ጆች): የከነዳ ወይም የሚከነዳ።

ከንፈሩ: የርሱ ከንፈር ወይም የርሱ ጠርዝ (ለምሳሌ በዘጸአት ፴፯:፲፪ ላይ እንደተጠቀሰው)።

ከንፈሩን ነከሰ: ተጨነቀ፣ ቻለ፣ ታገሠ ወይም ጨከነ። ከንፈሩን ነከሰ: ዛተ ወይም አስፈራራ።

ከንፈራም: ከንፈረ ትልቅ (ሰው) ወይም (ዕቃ)።

ከንፈር: የሰው፣ የእንስሳ፣ የአራዊት ወይም የማንኛውም ፍጥረት አፍ መዝጊያ፣ መግጠሚያ ገላ ሲሆን በላይና በታች ያለ ነው። 'ከላይ ከንፈር' እና 'ከታች ከንፈር' እንዲሉ። ልጅ ባለቀሰ ጊዜም ይባላል። "ለንቦጭን" እና "ምንጭርን" የሚሉትን ቃላት ይመልከቱ።

ከንፈር: የአፍ ስም ሲሆን መናገሪያ አፍ ነው። "ተቀመጥ በወንበሬ፡ ተናገር በከንፈሬ።" "መታፈር በከንፈር" እንዲሉ። ከንፈር: የደገፍ ጫፍ።

ከንፈር: ዳር፣ ጠርዝ ወይም ጠንፍ (ለምሳሌ በዘጸአት ፴፯:፲፮ ላይ እንደተጠቀሰው)።

ከንፈሮ: የሀገር ስም።

ከንፈሮች (ከናፍር): ከሁለትና ከሁለት በላይ ያሉ ብዙዎች።

ከንፈሯ: የርሷ ከንፈር ወይም የርሷ ጠርዝ። 'ከንፈሪቱ' ወይም 'ጠርዚቱ' (ለምሳሌ በዘጸአት ፴፯:፲፬ ላይ እንደተጠቀሰው)።

ከከ፡ ከ፡ ደቀቀ፡ ፈጽሞ አረጀ፡ ደረቀ። "የጨከከች ባልቴት፡ የጨከከች ዶሮ" እንዲሉ።

ከከ: በጣም በሰለ፡ አንጎል መሰለ፡ ዝንግልግል አለ።

ከከ: በጣም በሰለ፣ አንጎል መሰለ፣ ዝንግልግል አለ።

ከከታም: ባለከከት፡ እግሩ ከከት ያለበት፡ የበዛበት ሰው።

ከከት: የተረከዝ ንቃቃት፡ "ከካ"።

ከከት: የተረከዝ ንቃቃት፡ ሻካራ ፈለግ ያለው።

ከኹለት ያጣ ጐመን፡ ከጨው ይሉ ጨው፡ ከጣም ይሉ ጣም የሌለው። (ከኹለት ወዳጅ የተጣላ ሰው)።

ከወለ (ዎች) (ከወለ): የንጨት ስም፡ ጫፉ ውልብልቢቱ ጕተና የሚመስል እሾኻም ዕንጨት በወይናደጋ የሚበቅል።

ከወሰ (ከዊስ፡ ኮሰ): ነቀነቀ፡ በጠበጠ።

ከወረረ) (ከዊር፡ ኮረ): አንከዋረረ: አንቀዋለለ፡ አዞረ። "ወረረን" (ቀወለለ)ን እይ።

ከወረር፡ ከውራራ: ቀወለል፡ ቀውላላ፡ ዘዋሪ።

ከወተተ) (ወተተ): አንከዋተተ: አንከዋረረ፡ አንከራተተ (ከወረረ)ን ተመልከት።

ከወተት፡ ከውታታ: የተንከዋተተ፡ የሚንከዋተት፡ ከረተት፡ ከርታታ።

ከወነ (ከውኖ፡ ከወነ): ዠመረ፡ አበጀ፡ አዘጋጀ፡ አደረገ፡ አቀናበረ፡ አስጌጠ፡ አሳመረ።

ከዋ ቢስ: ዙረተ መጥፎ።

ከዋ ዙረት (ከወከወ): ክው አለ: (ከዊው፡ ከወወ)፡ ክች አለ፡ ደረቀ፡ ከሸለለ። ደነገጠ። ተደወለ፡ ጮኸ፡ ከለለ።

ከዋ: ዙረት።

ከዋኝ: የከወነ፡ የሚከውን፡ አዘጋጂ፡ አሳማሪ።

ከውር: አጐዶ፡ ኵየት። መጽሐፍ ግን በ"ከውር" ፈንታ "ከቡር" ይላል፡ ስሕተት ነው (ምሳ፲፯፡ ፫፡ ሕዝ፳፪፡ ፳፪)። "ከውር" የግእዝ፡ "ኵየት" የአማርኛ።

ከውታቶች: ከርታቶች።

ከዘራ (ዐረ፡ ከይዘራን): የበትር ስም፡ ጫፈ ቀላሳ፡ ዐጪር ምርኵዝ፡ ከሽመል፡ ከሌላም ዕንጨት እየታነጠ ከባሕር የሚመጣ። ሲበዛ "ከዘሮች"፡ "ከዘራዎች" ይላል።

ከዚህ አስቀድሞም በጐዣም ሲማሩ አኩፋዳቸው ውስጥ አሸዋ ጨምረው ወደ ቅፈፍ ኼዱ: ቀማኞችም በያዟቸው ጊዜ፡ "እመቤቴ ይህን እንጀራ የዛሬን አሸዋ አድርጊው" ብለው ተናገሩ፡ ቀማኞቹም አሸዋውን አይተው እግራቸው ሥር ወድቀው ሰገዱላቸው ይባላል።

ከዚህ: ከዚያ፡ በቂና ቅጽል።

ከዚህም በቀር የተቀብዖ፣ የመጽሐፍ ክርስትና፣ የባሕርይ፣ የግብር፣ የወል፣ የመጠን፣ የመልክ፣ የቄሳቍስ ስም፣ ነባር ስም፣ ጥሬ ስም የሚባል አለና ኹሉንም ባገባብ ተመልከት: (የስሞች ምደባና አይነቶች)።

ከዚያ (እምህየ) ከዚያ ወዲህ፣ ወዲያ፡ ከዚያዲያ፡ ከዚያዲያማ፡ በቂና ንኡስ አገባብ።

ከየ) (አከየ፡ ሀከየ፡ ሀየየ): አስከየ: አከፋ፡ አሰነፈ፡ አስለገመ።

ከየደ (ከዪድ): ውል አደረገ።

ከይሲ: የእባብ ስም፡ እባብ፡ አንድስ፡ ቅጤ፡ ጐሚት፡ ገና፡ የምድር አውሬ። ክፉም ሰው በግብሩ "ከይሲ" ይባላል። "ከይሲ" የግእዝ፡ "እባብ" የአማርኛ ነው።

ከደነ (ከዲን፡ ከደነ): ሰለተ፡ ከፈከፈ፡ ሸፈነ፡ ከለለ፡ አለበሰ፡ በላይ አደረገ፡ ገጠመ (ዘፀ፲፬፡ ፳፰፡ ዘኍ፱፡ ፲፭-፲፯)። "ደፋን"፡ "ጨፈነን" ተመልከት።

ከደና: የክዳን ሥራ፡ ክፍከፋ።

ከደዋ (ዲባግ): የግምጃ ስም፡ ግምጃ።

ከዳ (ከድዐ። ዐለወ): ካደ፡ ትቶ ኼደ፡ ዐመጠ፡ ሸፈተ፡ አጋለጠ፡ ለጌታው አልታዘዝ አለ፡ "ጌታውን ነከሰ ውሻው"። (ተረት)፡ "አፍ ሲከዳ ከሎሌ ይብሳል"። አዳለጠ፡ አንሸራተተ፡ ጣለ፡ አወደቀ። "ምድር ይክዳኝ" እንዲል ማለኛ።

ከዳር፡ እዳር፡ የሴት፡ ስም፡ ከጠረፍ፡ እጠረፍ፡ ማለት፡ ነው።

ከዳተኛ: የክዳት ሰው፡ ዐመጠኛ።

ከዳት (ክድዐት። ዕልወት): ሽፍትነት (ኢሳ፴፪፡ ፮)።

ከዳት: ከዳተኛ።

ከዳኝ (ኞች) (ከዳኒ): የከደነ፡ የሚከድን፡ አልባሽ፡ ሰላች፡ ከፍካፊ።

ከዳኝነት: ከዳኝ መኾን።

ከዴ (ከጂ): ደመና በሰማይ ሲዞር ጤናን እየከዳ ሰውን የሚያስተኛ፡ የሚያንቀጠቅጥ፡ የሚመታ የወባ በሽታ። (ላዳ) ከዳ: ማር የሌለበት የንብ እንጀራ፡ ንብ ደመና ባየች ጊዜ ወለላውን ቀሥማ የምትተወው ሠም "ከዳ" ይባላል፡ ይኸውም የሰጠችውን በመክዳቷ (በመንሣቷ) ነው።

ከጀለ (ኦሮ፡ ከጀሌ፡ ቀላወጠ): ዐሰበ፡ ጓጓ፡ ተመኘ፡ ሻ፡ ፈለገ ማንኛውንም ነገር ለማግኘት። (የባለጌ ግጥም)፡ "ዝንጀሮ ጠባቂ ላያድር ያመሻል፣ ብፈራሽ ነው ው እንጂ ልቤስ ከጅሎሻል። "

ከጂ (ከዳዒ): የከዳ፡ የሚከዳ፡ ካጅ።

ከጃይ (ዮች): የከጀለ፡ የሚከጅል፡ "በሰጡኝ ባገኘኹ" ባይ፡ ቀላዋጭ። በጋልኛ "ከጀልቱ" ይባላል።

ከጆች: ካጆች።

ከጦርነት፡ በፊት፡ የጠላትን፡ አገር፡ እየ፡ ኣስተዋለ፡ ተመለከተ፣ ገመተ (ብዛትን፣ ኀይልን፣ የሰዉን ሐሳብ፣ ያገሩን መውጫ፣ መውረጃ፣ መግቢያ)፣ መረመረ፣ አጠና፣ በክፉ ጐበኘ፣ ወጣ፣ ወረደ (ኢያሱ ፪፡ ፪)።

ከፈለ (ከፊል ከፈለ): ለየ፡ ሁለት አደረገ። ምሳሌ: "ሙሴ የኤርትራን ባሕር ከፈለ።"

ከፈለ: ረደፈ፣ ደረደረ።

ከፈለ: የተለቃውን ከገንዘቡ ከፍሎ መለሰ፣ ሰጠ ወይም አገባ። ምሳሌ: "እከሌ ብድሩን ከፈለ (በጎም ቢሆን ክፉ)።" "፬ኛውን" የሚለውን ቃል እይ። "ዐሮም መሮም ማበሬን ከፈልኩ።"

ከፈለ: ፈተተ፣ ቈረሰ፣ ገመሰ፣ ተነተነ (እየብቻ አደረገ)፡ ዐደለ ወይም ሰጠ። "ወለለን"፣ "ሠነጠቀን"፣ "ተረተረን" የሚሉትን ቃላት አስተውል።

ከፈላ: ገመሳ፣ ትንተና፡ የመመለስ ሥራ።

ከፈረር: ከፍራራ፡ ቀፈረር፣ ቀፍራራ።

ከፈተ: ወለለ፣ በረገደ፣ ገረገደ፡ ገለጠ፣ አበራ፣ ፈታ፣ ዘረጋ፣ ለቀቀ፡ አዛጋ ወይም አፋሸገ (የበር፣ የሣጥን፣ የአይን፣ የባሕር፣ የከብት አፍ)፡ የመሰለው ሁሉ (ለምሳሌ በሕዝቅኤል ፴፫:፳፪ እና ዮሐንስ ፱:፲፬ ላይ እንደተጠቀሰው)። "ዝንብን" እና "ከፋን" የሚሉትን ቃላት እይ።

ከፈተረ (ቈጸረ): ፊቱን ቋጠረ፣ ኰሰተረ ወይም ሰገጠ።

ከፈታ: ክፍቻ፡ የመክፈት ሥራ።

ከፈት: የሚዛን ቈዳ።

ከፈቸረ: አለልክ ደረቀ፣ ከቸለ ወይም ቀለዘ።

ከፈነ: አለበሰ፣ ሸፈነ፣ ጠቀለለ፣ ገነዘ ወይም አሰረ (ሬሳን) (ለምሳሌ በማቴዎስ ፳፯:፶፱ እና ግብረ ሐዋርያት ፭:፮ ላይ እንደተጠቀሰው)።

ከፈነና ከፋ: በአማርኛ ይገጥማሉ።

ከፈኔ: የወንድና የሴት መጠሪያ ስም፡ 'የኔ ከፈን' ማለት ነው። (ተረት) "አለ በለኝ ቀለቤን፡ ሞተ በለኝ ከፈኔን። "

ከፈን (ሰንዱን): ዐዲስ የሬሳ ልብስ፣ በፍታ፣ መጠቅለያ ወይም መግነዝ።

ከፈኖች: መጠቅለያዎች ወይም መገነዣዎች።

ከፈከፈ (ከፈፈ): ወፍራም አድርጎ ከደነ፡ መታ ወይም አስተካከለ (ክዳንን)።

ከፈከፈ: በላይ በታች አለበሰ (ልብስን ለሰው)።

ከፈከፈ: አበጠረ፣ ከመከመ (ጐፈሬን)።

ከፈከፈ: ደመደመ፣ ወይም አስተካከለ (በተለይም ጠጉርን)።

ከፈይ (ዐረብኛ ከፈ): (አጐናጠፈ፣ ጠቀለለ) ቀይ፣ ብጫ፣ አረንጓዴ፣ ሰማያዊ ቀለም ያለው የሐር ስጋጃ፣ ጌጠኛ ምንጣፍ፡ ጠጕራም ለምድ፣ ካባ፣ ቀሚስ፣ ቆብ። "ኵፌትን" እይ፡ የዚህ ዘር ነው።

ከፈይ: ወላንሳ።

ከፈይ: የሴት ስም። "ከፈይ ወሌ" እንዲሉ።

ከፈፈ (ዐረብኛ ከፈ): ሣሣ ወይም ቀለለ።

ከፈፈ (አጥነፈ): ክፈፍ አበጀ፣ ሰፋ፡ ዳሩን፣ ዙሪያውን፣ ፈርጁን በክፈፍ አስጌጠ (የቤት፣ የልብስ፣ የዕቃ፣ የሳንቃ)።

ከፈፈ: (ይህ ቃል ትርጉም አልተሰጠም)

ከፈፈ: አበለጠ ወይም አላቀ።

ከፊለ ስም: የስም መክፈል። ምሳሌ: "ሀብቴ፣ ወልዱ፣ ወልዴ፣ ተክሌ፣ ገብሩ፣ ገብሬ" የመሰለው ሁሉ (የሰው ስም ክፍል)።

ከፊል: መክፈል (ግእዝ)።

ከፋ (ላፋ) (ዐረብኛ ካፋ): በጌራ አዋሳኝ ያለ የአገርና የነገድ ስም። (ተረት) "ከፋ ምን ይከፋ። " ዝናብ የማይለየው ስለሆነ ይመስላል። ይህ ስፍራ መጀመሪያ ቡና የተገኘበት በመሆኑ ፈረንጆች ቡናን 'ከፋዊ' የሚሉትን ያህል 'ካፌ' ይሉታል። ለኑሮ የሚበቃ ብዙ አይነት ተክል ስለሚገኝበት 'ከፋ' ተባለ። በካፊያ ዘይቤም ቢፈቱት ዝናባም መሆኑን ያሳያል።

ከፋ (ከፍአ): ባሰ፣ ጠና፣ ጨከነ፡ መጥፎ ሆነ። "ከፋም ለማም አሩቴን ተወጣሁ" እንዲሉ።

ከፋለ (ከፍ አለ): አደገ፣ ረዘመ፣ ላቀ ወይም በለጠ።

ከፋለ: የሰው ስም።

ከፋሎ: የቍና አጋማሽ፡ የካዕቦ ፰ኛ ስፍሪያ።

ከፋታ: ያልተከደነ፣ መክደኛ የሌለው የሸክላ ዕቃ፡ አፉ ሰፊ የሆነ (ለቃቃ)። "አፈከፈታ" እንዲሉ።

ከፋች (ቾች): የከፈተ ወይም የሚከፍት። "በር ከፋች" እንዲሉ። "በርን" ተመልከት።

ከፋኝ (ኞች): የከፈነ ወይም የሚከፍን፡ ገናዥ።

ከፋኝ (ከፍአኒ): ተቀይሚያለሁ። (ግጥም) "አንድ ይበቃኛል ከሞትኩ እኔ፡ ብዙ ከፋኝ ለምኔ። "

ከፋይ (ዮች): በጫፉ ፍም ያለበት ዕንጨት፡ የማገዶ ክፍል።

ከፋይ (ዮች): የከፈለ ወይም የሚከፍል፡ "የሁለት ዕዳ ከፋይ" እንዲሉ።

ከፋይ: ቈራሽ፣ ገማሽ ወይም ዐዳይ።

ከፋፈለ: ለያየ፡ ቈራረሰ፣ ገማመሰ ወይም ተናተነ (እየብቻው አደረገ) (ለምሳሌ በዘፍጥረት ፴፪:፯ ላይ እንደተጠቀሰው)።

ከፋፈተ: በብዙ ወገን ከፈተ፡ ዘረጋጋ።

ከፋፊ (ዎች): የከፈፈ ወይም የሚከፍፍ።

ከፍ አለ: አደግ አለ።

ከፍ አለ: ወጣ፣ በላይ ኾነ፣ ጠቃ፣ መታ፣ ወነገ።

ከፍ አደረገ: ምጣድ፣ ጣደ ሊጥን፣ አሰፋ፣ ጋገረ።

ከፍ አደረገ: ወደ ላይ ወሰደ ወይም አስቀመጠ።

ከፍ ከፍ አለ: ዐረገ (ወደ ሰማይ)፡ ወጣ (ለምሳሌ በማርቆስ ፲፮:፲፱ ላይ እንደተጠቀሰው)።

ከፍ ከፍ አደረገ: ሌላውን ወይም ራሱን አከበረ (ለምሳሌ በሉቃስ ፲፰:፲፬ ላይ እንደተጠቀሰው)።

ከፍ: በለጥ፣ ላቅ፡ መብለጥ ወይም መላቅ።

ከፍተኛ (ኞች) (ሉዓላዊ): ከፍታ ያለው፡ ባለከፍታ ማዕርገኛ፡ ቁመተ ረዥም።

ከፍታ (ሉዓሌ): እድገት፣ ርዝማኔ፣ ብልጫ፣ ላቂያ፣ ማዕርግ ወይም ልዕልና (ለምሳሌ በምሳሌ ፳፭:፫ ላይ እንደተጠቀሰው)።

ከፍታ (ጥፍ): ርዝማኔ፡ "ከፈፈ"ን ይመልከቱ።

ከፍታ: ላይ፣ ራስጌ።

ከፍታ: ቁመት፣ ርዝመት (የቤት፣ የመርከብ) (ለምሳሌ በዘፍጥረት ፮:፲፭ ላይ እንደተጠቀሰው)።

ከፍታ: ተራራ፣ ኰረብታ (አድባር) (ለምሳሌ በ፪ ዜና መዋዕል ፩:፲፫ ላይ እንደተጠቀሰው)።

ከፍታ: ታላቅ አደንጓሬ፡ ከትንሿ የሚበልጥ ደንጐሎ።

ከፍታ: ከፍ ማለት።

ከፍቶታል: ሆድ ብሶታል፣ ተቀይሟል ወይም ዐዝኗል።

ከፍቶት: ብሶት፣ ዐዳር፣ መሮት፣ አሳዝኖት፡ ችግርና ሀዘን ጠንቶበት። 'ከፋ' እና 'ከፈተ' በአማርኛ ይተባበራሉ። (የመናኝ ግጥም) "እዘጋዋለሁ ቤቴን እንዳመሉ፡ ቢጠይቁን ከፍቶት ሄደ በሉ። "

ከፍቻራ: የከፈቸረ፡ በጣም የደረቀ።

ከፍካፊ: የከፈከፈ ወይም የሚከፈክፍ፡ ከዳኝ ወይም አበጣሪ።

ኩ: እኔ ለሚል የአንቀጽ ዝርዝር። ግእዝ "ጸሐፍኩ" ያለውን "ጻፍኹ" በማለት ፈንታ "ጻፍኩ" ይባላል። "ኹን" ተመልከት።

ኩሊ (ዎች): ተሸካሚ፡ የቀን ሠራተኛ፡ ያተኛ። ይኸውም በህንድ አገር ይነገራል።

ኵላሊት (ከለየ፡ ኵሊት): (የሰውነት አካል)።

ኵላሊት (ከለየ፡ ኵሊት): በወገብ መካከል በሆድ ውስጥ ግራና ቀኝ ያለ ክብ፡ እንክብል ሥጋ፡ የደም ማጥሪያ፡ የዘር ፈቃድ መነሻ። "አምላክ ኵላሊት ያጤሰውን ልብ ያሠላለሰውን ያውቃል"።

ኵላሊቶች (ኵልያት): ኹለትና ከኹለት በላይ ያሉ ናቸው (ዘሌ፬፡ ፲፡ መዝ፯፡ ፲፡ ምሳ፳፫፡ ፲፮)።

ኵላብ (ቦች): የፍርንጅ፡ የድቍስ መያዣ ቀንድ፡ ከኰልባ የማይለይ። ግንብ፡ በምሰሶ ላይ ያለ የበግ፡ የፍየል ቀንድ፡ ዕቃ መስቀያ። በቀንድ አምሳል ከብረት ከንወት የተሠራ ዕቃ ማንጠልጠያ በግንብ በግድግዳ ላይ የተተከለ። በግእዝ "መትከል" ይባላል (ዘፀ፴፰፡ ፲፯፡ ዕዝ፱፡ ፰፡ ሕዝ፲፭፡ ፫)። ፈረንጆች "ፖርት ማንቶ" ይሉታል። መስቀያዎች፡ ማንጠልጠያዎች (ዘፀ፴፰፡ ፲፪፡ ፲፱፡ ፳፰)።

ኵል (ኵሕል): ከመሬት የሚገኝ ሰማያዊ ማዕደን፡ ለዐይን ጌጥና መድኀኒት የሚኾነ (ራእ፫፡ ፲፰)። "ሥርን"ተመልከት።

ኵልል አለ: ጠራ፣ ጥሩ ኾነ፣ እንባና ኵል መሰለ።

ኵልል አለ: ጠራ፡ ጥሩ ኾነ፡ እንባና፡ ኵል መሰለ። አህያን ጠራ፡ "ና ና" አለ።

ኵልስም: የተኰለሰመ፣ በስተውስጥ ያለ የእግር ጣት ቍስል። ("ሸለሊትን" እይ)።

ኵልሽ: የተኰላሸ ወይም ቍላው የወጣ (ለምሳሌ በሬ፣ ፈረስ፣ በቅሎ፣ አህያ፣ ግመል፣ ድመት፣ ዶሮ)።

ኵልትፍ: እስርስር።

ኵልትፍትፍ አለ: እስርስር አለ።

ኵልትፍትፍ: የተኰለታተፈ ወይም እስርስር ያለ።

ኵልኵላ: ደንጊያ፡ ተከላ፡ ድርደራ።

ኵልኵል አለ: ድንኵል ድንኵል አለ፡ ዶሮኛ ኼደ፡ የልጅ። ፪ቱንም ል አጥብቅ።

ኵልኵል ኵልኵል አለ: ዶሮን ጠራ፡ "ና ነዪ ኑ" አለ።

ኵልኵል: የተኰለኰለ፣ ያውድማ ደንጊያ።

ኵልኵልቲያም: ባለኵልኵልት፣ ህንገቱ ላይ ኵልኵልት የወጣበት፣ ያለበት ሃ ሰው።

ኵልኵልት: ታናሽ ዕንቅርት፡ እንቧይ፡ ዕንቍላል የምታኸል፡ ደደቆ፡ ወዶማ፡ በውሃ ምክንያት የሚመጣ።

ኵልኵይ: የረኛ በትር። "ኵልኵይ ቋሩን ያያል"።

ኵልፍልፍ አለ: ብልሽትሽት አለ።

ኵልፍልፍ: የተኵለፈለፈ።

ኵሎ፡ ኩሎ: ያገር ስም፡ ሸኦሮ ቤት፡ በወላሞና በሊሙ አጠገብ ያለ አገር። በግእዝ ግን (ኵሎ) ኹሉን ማለት ነው፡ "ኵሎ ኀደግነ ወተሎናከ" ንጉሥ ወልደ ጊዮርጊስ ከኵሎ ግዛት ወደ ሌላ በተዛወሩ ጊዜ የተነገረ ቅኔ ነው።

ኩም (ትግ፡ ጉም): ማጣት፡ ማፈር።

ኩም አለ: መልስ አጣ፣ አፈረ፣ ወይም ጉም አለ።

ኩም አለ: መልስ ዐጣ፡ ዐፈረ፡ ጉም አለ።

ኵምሽሽ አለ: ዕፍር አለ ማለት ነው።

ኵምሽሽ አለ: ይህ ማለት ዕፍር አለ ማለት ነው።

ኵምሽሽ: ዐፋር ወይም ስቅጥጥ ማለት ነው።

ኩምት: ይህ የዕከክ ስም ሲሆን በኩርማ ላይ ያለ ዕከክ ነው። ክምቹ ማለት ነው።

ኵምትር አለ: ጭምትር አለ ማለት ነው።

ኩምትር: ጭምትር።

ኵምትርትር አለ: ጭምትርትር አለ ማለት ነው።

ኵምትርትር: የተጨመታተረ፡ ጭምትርትር።

ኩምቶ: ይህ የዛፍ ስፍራ ነው።

ኵምችች አለ: ዕጥር እንስ አለ ማለት ነው።

ኵምችች: ያጠረ ወይም ያነሰ ማለት ነው።

ኵምኵማ: የመብላት ወይም የመጠጣት ድርጊት።

ኵምኰማ: የመብላት፡ የመጠጣት ሥራ።

ኩምጠጣ፡ ኩምጣጤ: የመኮምያ፡ ኮመጣጠጥ ሥራ ኹናቴ።

ኩምጠጣ/ኩምጣጤ: የመኮምጠጥ ሥራ ወይም ኹናቴን ያመለክታል።

ኵሲ: የሰው ስም፡ የዳዊት መካር።

ኵሳ: ኵሽ። "አኵስም" የኵሳ ብዢ ነው።

ኵሳም (ኵስሓዊ): ሠገራው ብዙ፡ ባለኵስ።

ኵሳንኵሳም (በዓለ ቈሳቍስ): ባለ ብዙ የቤት ዕቃ፡ ግስንግሳም።

ኵሳንኵሳም: ከታዘዘው ጸሎት በላይ ጨምሮ ጨማምሮ የሚጸልይ መነኩሴ፡ ባሕታዊ፡ ብዙ ጸሎትና አቍጣሮ ያለው።

ኵሳንኵስ (ቈሳቍስ): ግስንግስ ዕቃ፡ ግሴት፡ ሰባራ፡ ሥንጥር። ዘሩ 'ኰሰኰሰ' ነው።

ኵሳንኵስ: የሳታት ጓዝ፡ ከሌላ ክፍል መጥቶ፡ በውስጡ እየገባ የሚነገር ቀለም፡ "ነአ ኵተከን"፣ "ኣቡነ ዘበሰማያትን"፣ "ጸሎተ ሃይማኖትን" የመሰለ ቃል (የጸሎት ወይም የስብከት አይነት)።

ኵሳይ: የኵሳ ዘር፡ ኵሳ።

ኵሳይ: የኵሳ ዘር ወይም ነገድ (በግእዝ አነጋገር)። በጋልኛ ግን 'ከሴ' ማለት ነው።

ኵስ (ኵስሕ): የዶሮ፣ ያሞራ፣ የወፍ ዐር። "የዶሮ ኵስ" እንዲሉ። በግእዝ ግን ለሁሉም ይነገራል።

ኵስ: ሠገራ።

ኵስ: ዐር፡ "ኰሳ"ን ይመልከቱ።

ኵስሙና: ቅጥነት።

ኵስምን አለ: ስልስል አለ።

ኵስምን: ዝኒ ከማሁ።

ኵስስ አለ: ቅጥን አለ፡ ኰሰሰ።

ኵስስ: መኰሰስ።

ኵስታሪ: የመብራት ስባሪ፡ ቍራጭ፡ ትርኳሽ።

ኵስትር አለ: ጥንቅቅ፡ ስብስብ አለ።

ኵስትር: የተኰሰተረ፡ ጥንቅቅ፡ ጥንቁቅ። "ኵስትር እረኛ" እንዲሉ።

ኵስኵስ አለ: ሕፃንኛ ኼደ፡ ሮጠ፡ ኵትኵት አለ።

ኵስኵስት (ቶች) (ኵዝ): ጡት ያለው የሸክላ ዕቃ፡ ዝንጕርጕር እጅ መታጠቢያ ሰን (ለምሳሌ በመጽሐፈ ምሳሌ ፲፪:፮ ላይ እንደተጠቀሰው)። በግእዝ 'መቅለድ ንብቲራ' ይባላል። ቡና ማፍሊያ ጀበና። "ኵሳንኵስን" አስተውል፡ የዚህ ዘር ነው።

ኵስኵስት: እንደ ድንች በሥሩ የሚያፈራ፡ ፍሬው ሲበሉት ከሽ የሚል ሻካራ የዱር ቅጠል።

ኵስኵስት: የሌጦ ቍራጭ፡ ጕልማሶች የደመራ ለት ሌሊት የሚጫወቱባት። እንድትሸት በእሳት አቃጥለው፡ "ይች ምንድነች ኵስኵስት፡ ትበላኻለች ኵስኵስት" ብለው ከዘፈኑ በኋላ እመስክ ውስጥ ይጥሏታል። ፈልጎ ያገኛትም በቀኝ እጁ አጥብቆ ይጨብጥና "የነፋሽ፣ የቀበተተሽ" ይላል፡ ከርሱ የበለጠ ጐበዝ ያለ እንደ ሆነ ታግሎ ይቀማዋል። ኵስኵስት ያሠኛት ጠጕሯ ነው፡ የምትኰሰኵስ ኰስኳሲት ማለትን ያሳያል።

ኵረት (ዐረብኛ ኩረት): የሽንኵርት አይነት ባሮ፡ በግእዝ 'ስጕርድ'፣ 'ሶመት'፣ 'ቱማ' ይባላል።

ኵሩ (ኵሩዕ): የኰራ ወይም የሚኰራ፡ ጀንን፣ ተጓዳጅ፣ ኰፍናና (ለምሳሌ በኢሳይያስ ፲፫:፲፩ ላይ እንደተጠቀሰው)።

ኵሩዎች/ኵሮች: የኰሩ፡ ተጓዳጆች (ለምሳሌ በ፩ ቆሮንቶስ ፬:፲፱ ላይ እንደተጠቀሰው)።

ኵሩዪቱ: የኰራች፡ ጥይፍተኛዪቱ (ለምሳሌ በዘዳግም ፳፰:፶፮ ላይ እንደተጠቀሰው)።

ኵራራ: ያሰኑ ወዳጅ፡ አጥባቂ ፈረስ። "ደላ" ብለህ "ዳሌን" እይ።

ኵራራ: ጠንካራ፡ ልጡ መርገጥ የሚሆን ነጭ ዛፍ (ወሎ)።

ኵራተኛ (ኞች): ትቢተኛ፡ ኵሩ።

ኵራት (ኵርዐት): ትቢት፡ የትሕትና ተቃራኒ። "ኵራት እራት ነው" እንዲሉ።

ኵራት: የራስ መመታት። "የየሱስ ክርስቶስ ኵራቱ በአባቱ ነው ወይ በናቱ፡ አብ አይበልጥሞይ አባቱ፡ ተለማኝ እናቱ" እንዳለ አዝማሪ።

ኵራዝ (ዞች): ከነሐስ፣ ከመዳብ፣ ከቈርቆሮ፣ ከታኒካ የተበጀ ታናሽ ዕቃ፡ በውስጡ ጋዝ እየተጨመረበት እንደ መቅረዝ መብራት ያበራል። በፈረንሳይኛ 'ላምፓ' ይባላል። "ቀረዘን"፣ "ላምባን"፣ "ጋዝን" የሚሉትን ቃላት እይ።

ኵራዝ: ቁመተ ዐጪር፡ ወንድ ወይም ሴት ድውይ፣ ድሁር።

ኩሬ/ኵሬ (ኮራዊ): የቆመ ውሃ (የማይወርድ፣ የማይሄድ)።

ኵር አለ: በዦሮ ጮኸ (ኰረረ)።

ኵር: ቍጢጥ ያለ ተረተር የመሰለ ጣራ።

ኵርማ: ክርን፡ "ኰራ"ን ይመልከቱ።

ኵርማ: የኵር፣ ባለኵር፡ ሲታጠፍ ኵርነት፣ ሾጣጣነት ያለው ክርን።

ኵርማኒት: ልጆች በተረት የሚናገሯት ልጃገረድ፡ "ሌሊት እዛፍ ላይ ኹና በሥሩ ተሰብስበው ክፍያ የሚያደርጉትን አጋንንት በደረቅ ቈዳ አስደነገጠችና ዕቃውን ኹሉ ወሰደች" ብለው ይተርታሉ።

ኵርማን (ኖች): የዳቤ፣ ያሞሌ፣ የቀላድ ምድር ፬ኛ ክፍል (ሩብ)።

ኵርምባ: የጐመን ስም፡ ጥቅል የባሕር አገር ጐመን።

ኵርምባጥ/ኵርንባጥ: የማያድግ ልጅ፡ ዐጪር ድውይ፣ ድሁር፡ ከርከሮ፡ የኵርንቢ ጓድ።

ኵርምት አለ: ዕጥፍ ጭብጥ አለ።

ኵርምት: የተኰረመተ ወይም የተጨበጠ።

ኵርምትምት አለ: ዕጥፍጥፍ ጭብጥብጥ አለ።

ኵርምትምት: የተኰረማመተ ወይም የተጨባበጠ።

ኵርቢት: የትንባኾ መጠጫ፡ ውዥሞውም፣ ቅሉምም፣ ቃሊሙም በአንድነት።

ኵርባ: መካከል (ለምሳሌ በማሕ ፭:፲፫ እና ሕዝቅኤል ፴፰:፲፪ ላይ እንደተጠቀሰው)። በትግርኛ ግን ኰረብታ ማለት ነው።

ኵርትም አለ: ዕጥር አለ።

ኵርትም: የተኰረተመ፡ የንጨት ሸክም።

ኵርችች (ኰረተ): የተሰበሰበ፡ ስብስ።

ኵርችች አለ: ሰውነቱን ሰብስቦ ለብቻው ተቀመጠ።

ኵርንቢ/ቍርንቢ: የፍየል ወጠጤ። "ያምባባህ ኵርንቢ፡ ይወጥርህ ዶቢ" እንዲል እረኛ።

ኵርንባጥ: ቍርንድድ፡ ደረቅ፣ ሻካራ፣ ከርዳዳ፣ ቍጥርጥር የኾነ ጠጕር፡ ዘሩ ከረደደ ነው።

ኵርንባጥ: ኵርምባጥ።

ኵርንችት (ቶች): የእሾኽ ስም፡ ሁለንተናው መያዣ መጨበጫ የሌለው እሾኽ። "ዐቃቅማን" ተመልከት።

ኵርንችት: ሁኔታው ኵርንችት የሚመስል ዐጪር የመጫሚያ ምስማር፡ በስተመርገጫ የሚመታ።

ኵርኵም አለ: ዕጥፍ ጭብጥ አለ።

ኵርኵም: ቡጢ፡ ጡጫ። "እከሌ እከሌን በኵርኵም አለው። "

ኵርኵም: የተኰረኰመ፡ በኵርኵም የተመታ፡ የታጠፈ።

ኵርኵር (ኰረረ): አህያን ወይም በቅሎን ለመጥራት የሚነገር ቃል፡ ትርጓሜው 'ና' ወይም 'ነዪ' እንደ ማለት ነው። (ተረት) "አህያ በሞተች ባመቷ ኵርኵር። "

ኵርኵር: የተኰረኰረ፡ ዦሮ፣ ጐን።

ኵርኰማ: የኵርም ምት፡ ሰበራ፣ ሸረፋ ወይም ዐጠፋ።

ኵርኰራ: ጕርጐራ፣ ጕጥጐጣ ወይም ጕትጐታ።

ኵርኳሚ: ያሞሌ ስባሪ ወይም ሽራፊ።

ኵርዲዳ: ብርቱ፣ ጠንካራ ሰው፡ አራዊት ገሪ (እንደ አቦ ያለ)።

ኵርድ: በአማርኛ 'ኰንታ' የሚባል የፋርስ አረመኔ። "ዐጀምን" እይ።

ኵርፈኛ (ኞች): ዝኒ ከማሁ፡ ቂመኛ።

ኵርፊት (ትግርኛ ሐባ፣ ከሪፍ): ዐውሎ ነፋስ።

ኵርፊያ: ቅየማ።

ኵርፋድ: አፍንጫ ደፍጣጣ።

ኵርፋፍያ/ኵርፋፍቻ: እፍኝት፡ ተንቀሳቃሽ ባየ ጊዜ ተቈጥቶ የመርዝ ትንፋሹን እፍ የሚል (ለምሳሌ በኢዮብ ፳:፲፮ እና መዝሙር ፻፵:፫ ላይ እንደተጠቀሰው)።

ኵርፍ ኵርፍ አለ: ኩፍ ኩፍ አለ።

ኵርፍ: የኰረፈ ወይም የተቀየመ። "እከሌና እከሌ ኵርፍ ናቸው። "

ኵርፍርፍ: የተኵረፈረፈ፡ የንዶድ፣ የሳሙና ዐረፋ።

ኵርፍተኛ: ዝኒ ከማሁ።

ኵርፍታ: ዝኒ ከማሁ፡ ቅያሜ (ለምሳሌ በዘጸአት ፲፩:፰ ላይ እንደተጠቀሰው)።

ኵርፍታም: ባለኵርፍታ።

ኵሸት (ኵስየት): የቅኔ ስም፡ ከውሸት በቀር እውነት የሌለበት ቅኔ። "ጋን ታረደ፡ ሙክት ተዘነበለ" እንደ ማለት ያለ።

ኵሺ/ኵሻዊ: የኵሽ ተወላጅ፡ ኢትዮጵያዊ (ለምሳሌ በኤርሚያስ ፴፰:፯፣ ፲፣ ፲፪ ላይ እንደተጠቀሰው)።

ኵሻይ: ዘላን፡ ኵሽ።

ኵሻይ: ዘላን፡ የኵሽ ወገን ማለት ይመስላል።

ኵሽ: የሰው ስም፡ የካም ፩ኛ ልጅ፡ አኵስምን የቈረቈረ።

ኵበት (ቶች): ህቦ)፡ ደረቅ የከብት ኵስ፡ ሸለሸል፡ ጥፍጥፍ። "ላምን" እይ።

ኵበት ወረራ: የዳግም ትንሣኤ ማግስት ሰኞ ቀን፡ ኵበት ለቀማ፡ ስብሰባ ማለት ነው፡ ከትንሣኤ እስከ ዳግም ትንሣኤ አንዳች ሥራ አለመኖሩን ያሳያል።

ኩባክ: የቆቅ ጩኸት።

ኩባያ፡ ኵባያ (ዐረ): በዋንጫ ዓይነት ከብረት ዐፈር ተሠርቶ ነጭና ጥቍር ቀለም የተቀባ የባሕር ዕቃ፡ የመጠጥ መሣሪያ ትንሽና ትልቅ። ብርጭቆም በአረብኛ ኩባያ ይባላል።

ኵቤ: ኵብኵባዊ፡ የኵብኵባ ዐይነት፡ ክንፍ የሌለው ፌንጣ።

ኩብ (ክዑብ): ከብዙ ፈትል ተጠንጥኖ የኮበ ኮባ የመሰለ ታላቅ ልቃቂት፡ ጥቅል ገመድ።

ኩብ: የፈትል ጥቅል።

ኵብለላ: የመኰብለል፡ የመፈርጠጥ ሥራ፡ ሽሽት፡ ሩጫ፡ ፍርጠጣ።

ኵብኵባ (ቦች): ክንፍ ያላወጣ ታናሽ አንበጣ፡ ጡብ ጡብ፡ መር መር እያለ የሚኼድ (መዝ፻፭፡ ፴፬)።

ኵብኵብታ: መርታ፡ ዱብታ። መጽሐፍ ግን በኵብኵባ ፈንታ "ኵብኵብታ" ይላል (ዮኤ፩፡ ፱)።

ኩተት/ኵተት (ትግርኛ ዐፍላ): የልጅ፣ የፈረስ ቍንጮ፡ የተጐነጐነ ጠጕር። "ከልጅነት እስከ ዕውቀት፣ ከኩተት እስከ ሽበት" እንዲሉ።

ኩቲ: የውሻ ስም (ኰተኰተ)።

ኵቲ: የውሻ ስምና መጥሪያ። "ኵቲ ኵቲ ና ኵቲ" እንዲሉ።

ኵቲላ: ዝኒ ከማሁ።

ኩታ/ኵታ (ክታን): የሸማ ስም፡ ዕጥፍ የላይ ልብስ፡ መደረቢያ፡ ፳፬ ክንድ፡ ፬ ፈርጅ። ሲበዛ "ኩታዎች" ይላል።

ኩታ ገጠም: አንድ ላይ፣ ጐን ለጐን ያለ መሬት፡ ወይም ርስት፡ እንደ ኩታ የገጠመ።

ኩታራ (ሮች): ታናሽ ልጅ፡ ማገድ፣ መጠበቅ፣ መታገድ የሚገባው (ዐማራ)።

ኩታራ: የዶሮ ስም፡ ዶሮ (ጕራጌ)።

ኩት (ሑት): የዓሣ ስም፡ ዓሣ (ዐረብኛ)።

ኩት (ጥት፣ ዕሽ): የዶሮ መከልከያና ሐይ ማያ፡ ማብረሪያ ድምጥ። "ኩቶ" በወላምኛ "ዶሮ" ማለት ነውና፡ "ኩት" ከዚህ የወጣ ነው።

ኩት ውሃ: የውሃ ዓሣ። ይኸንንም ስም ጠንቋይ፣ ኮከብ ቈጣሪ ለአንዳንድ ወንድና ሴት ያድለዋል።

ኩት: የኮከብ ስም፡ መልኩ ዓሣ የሚመስል የየካቲት ኮከብ። "ኩት ነገረ ኰትኵት" እንዲሉ።

ኩትኛ: የኩታ አይነት፡ እንደ ኩታ የተሰፋ ልብስ፡ ዝቅዝቅ አይዶለም። "ጋቢን" አስተውል።

ኵትኵት አለ: አኰተኰተ።

ኵትኵት: ቍፍር፡ ዕግል (አረም)።

ኵትኵት: የተኰተኰተ፡ ምልምል (ሞፈር፣ ቀንበር፣ መንሽ፣ ምሰሶ፣ ወጋግራ የሚሆን ዛፍ)።

ኵትኰታ/ኵትኳቶ: ቍጥቈጣ፡ ምልምላ፡ ቈረጣ።

ኵትኳቶ: ያገዳ፣ የተክል ሥር ቍፈራ።

ኵችም አለ: ቍስትር አለ፡ ተኰቸመ።

ኵችም: የተኰቸመ፡ ኵስትር፡ ቀልባጫ (የደረቅ ዕንጨት ሸክም)።

ኩነት: መሆን ወይም ሁኔታ።

ኵነኔ በምድር ነው: አንዳንድ ክፉ ሰው በዚህ ዓለም መከራ ይቀበላል።

ኵነኔ ገባ: የሚያስኰንን ሥራ ሠራ።

ኵነኔ: የጽድቅ ተቃራኒ ሲሆን ከሰማይ ንጉሥ በውነት የሚፈረድ ጥኑ ፍርድ፣ የሥጋና የነፍስ ቅጣት ነው (ለምሳሌ በራእይ ፲፰:፲ ላይ እንደተጠቀሰው)። "ጽድቅና ኵነኔ" እንዲሉ።

ኵናማ (ሞች): በሱዳን ቆላ ያለ የሀገርና የነገድ ስም።

ኵንስንሴ: የኵንስንስ አይነትና መሰል።

ኵንስንስ (ሶች): የተነሰነሰ፣ የተሸላለመ፡ ሽቅርቅር እመቤት።

ኵንቢ (ዎች): በዝሆን አፍንጫ የተተከለ ሥጋዊ መትረብ፣ አሸንዳ። ዝሆኑ ውሃ ስቦ የሚጠጣበት፣ ከዛፍ ላይ ቅጠል ቀጥፎ ወዳፉ የሚያገባበት፣ ጠላቱን ይዞ የሚገድልበት የኃይሉ፣ የብርታቱና የጕልበቱ መሣሪያው እጁ ነው።

ኵንቲ (ኵዕንታዊ): የንት ወይነት።

ኵንት (ኵዕንት): የወፍ ቈሎ፣ የምድር ፍሬ በዱር የሚበቅል አተር የሚያካክል።

ኵንትሽ: የተኰነተሸ፡ በተፈጥሮ ያጠረ ጣት (ባላንድ ዐጥቅ)።

ኵንትሾች: ዐጫጪሮች ጣቶች፡ ሰዎቹንም ያስተረጕማል።

ኩንፈል: በአረመኔ ነገድ የሚኖር በቋራ በረሃ ውስጥ ያለ አካባቢ።

ኩኩ መለኮቴ: "ዋኔ"፡ "ኵኩ"።

ኵኵ መለኮቴ: ዋኔ፡ የዋኔ ጩኸት። "ኵኩ መለኮቴ፡ እሷ በፈሳችው በኔ ላከከችው አበ፡ ተቈጡልኝ፡ እመ፡ ቈንጥጡልኝ" እንዲሉ ልጆች። "ኵኩ" የኵኵሉ ከፊል ነው።

ኵኵሉ አለ: ጮኸ ዶሮው። "ኵኩ መለኮቴን" እይ።

ኵኵሉ: የዶሮ ጩኸት።

ኵኵዓዊ): የጣፊያ ዕብጠት፡ እንደ ኵክ መጥፎው ደም እየረጋ ከወባ ጠንቅ የተነሣ የሚመጣ በሽታ።

ኵኪ: ዦሮ ግንድ፡ ወይም ዦሮ የዙክ ባለኵክ። "እከሌ እከሌን በሽጕጥ ኵኪውን አለው"።

ኵክ (ኵኵዕ): እንደ ዝባድ በዦሮ ውስጥ ረግቶ የሚገኝ የመስሚያ ቅባት፡ መራራ ሙጫ።

ኵክ ማውጫ: ታናሽ ጌጠኛ ማንካ ከብረት፡ ከንሓስ፡ ከመዳብ፡ ከብርና ከወርቅ የተሠራ፡ እንደ ሌላው ጌጥ ኹሉ ባንገት የሚደረግ። አሳባቂ። ዐጪር ሰው።

ኵክ አወጣ (ትግ፡ ኰኵዐ): ከዦሮ ኵክን ዛቀ፡ ጠረገ።

ኵክኒ: ጭርት፡ ዕከክ፡ ኵምት።

ኵክኒያም: ጭርታም፡ ዕከካም።

ኵዝ (ዕብ፡ ኮስ): ማሰሮ፡ ጥዋ፡ ኵስኵስት። "ኵዝ ካቦ" እንዲሉ። "ኮስ" ግን እንደ ዋንጫ ያለ ጥዋ ነው፡ በሚስጢር ከኵስኵስት ጋራ ይገጥማል።

ኵየት (ኪነት): የወርቅና የብር ማቅለጫ፡ ማፍሰሻ፡ መፈተኛ፡ መጥበሻ፡ ታናሽ ሸክላ። "ይህ ልጅ መልኩ ልክ ያባቱ ነው፡ በየት የፈሰሰ ይመስላል"።

ኵይሳ (ሶች): የምሥጥ ዐፈር፡ ዲብ፡ ቍልል። "አርባጫን" እይ።

ኵይስ: የተኰየሰ፡ የተቈለለ።

ኵድኰዳ: የመኰድኰድ ሥራ፡ ግርኝታ አሰራ።

ኩፋሌ: የመጽሐፍ ስም ሲሆን ከኦሪት የተከፈለ መጽሐፍ (ሙሴ የጻፈው)።

ኩፋር: ነጭ የሐር ልብስ። "ቅዱስ ኤፍሬም ቅዱስ ባስልዮስን ኩፋር ለብሶ ኩፋር ጠምጥሞ አየው። " ልብሱም ልብሰ ስርየት ባለራዎት ካባ ነው።

ኵፌት (ዐረብኛ ኵፈት): ቆብ፣ ጠርቡሽ ወይም ባርሜጣ። አንቀጹ በግእዝ 'ከፈየ' ነው።

ኩፍ አለ (ኮፈፈ): ተነሣ፣ ብድግ አለ (የሊጥ)።

ኩፍ አለ: ብድግ አለ።

ኩፍ አለ: አኰረፈ፡ ለብቻው ተቀመጠ።

ኩፍ ጫማ: እግርን እስከ ጕልበት የሚከት ባለገንባሌ ጫማ። ዳግመኛም 'ጫማን' 'እግር ኩፍን' 'መጫሚያ' ብሎ መተርጐም ይቻላል።

ኵፍስ: የተኰፈሰ ወይም የተመሰገነ፡ ብጥር፣ ጐፈሬ።

ኩፍታ (ላፍ): የሽንብራ ቂጣ ሊጡ ኩፍ ሲል የተጋገረ። "ጕልበቴ በርታ በርታ፡ አበላኻለሁ የሽንብራ ኩፍታ" እንዲሉ ልጃገረዶች ሲያጋፍቱ።

ኩፍታ (ጥፍ): ኩፍ ማለት፡ መነሣት ወይም ኵርፍታ። "ኮፈፈ"ን ይመልከቱ።

ኩፍኝ: የዕከክ አይነት በሽታ ሲሆን አካልን የምታለብስ፣ አንዳንድ ዘመን ለመግነዝ (ከፈን) የምታደርስ፣ ካፍንጫ ደም የምታፈስ። እሷም በወጣች ጊዜ ባላገሮች ማሽላ ቈሎ ይቈሉላታል፡ ያፈኩላታል።

ኵፍኵፍ አለ: ኵርፍ ኵርፍ አለ።

ኪ: ቸልታ፡ ሲ።

ኪሊሊ: ድምጠ ቀጪን ብረት የምትከል፣ የምትዞር፣ ክብ የልጆች መጫወቻ።

ኪሎ (መክሊት): የሚዛን ልክ፡ እንደ ነጥር ያለ። አንድ ኪሎ ፲፻ ግራም፡ ዐሥሩ ኪሎ የ ግራም ይኾናል። ሲበዛ "ኪሎዎች" ይላል። (፩ ኪሎ): የመንገድ ስም፡ ማዚያ ፳፯ አደባባይ። (፯ ኪሎ): የካቲት ፲፪ አደባባይ። ፬ና ፮ የተባለ በዙሪያው ያለ መተላለፊያ ጐዳና ነው። ኪሎ ግራም: የኪሎ ግራም፡ ፻ ክፍል። ኪሎ ሜትር: የኪሎ ሜትር፡ ፪ ሺሕ ክንድ።

ኪሳም: ባለኪስ፡ ግልገሎቿን የምትይዝበት ኪስ በጐኗ ላይ ያላት የአውስትራሊያ አውሬ። ፈረንጆች 'ካንጉሩ' ይሏታል።

ኪሳራ/ክሳራ (ኀሳር): ዕጦት፡ ድኸነት፡ ውርደት፡ ጥፋት።

ኪስ (ሶች): የልብስ ጓዳ ከረጢት፡ ገንዘብና ሌላም ታናናሽ ዕቃ መክተቻ፣ መያዣ፡ ከኮትና ከሱሪ፣ ከእጀ ጠባብ፣ ከቀሚስ ጋር በስተላይና በስተውስጥ ተሰፍቶ የሚታይ።

ኪሩቤል(ን): ኪሩቦች፡ መንበር ተሸካሚዎች መላእክት።

ኪሩብ (ቦች): የመልአክ ስም፡ ባለብዙ ዐይን መልአክ፡ የእግዚአብሔርን መንበር ተሸካሚ።

ኪራም: የሰው ስም፡ የጢሮስ ንጉሥ ሰሎሞን ቤተ መቅደስ በሠራ ጊዜ ከሊባኖስ ዕንጨት እያስቈረጠ የላከለት።

ኪሮስ (ጽርዕ ኪሪዖስ): የሰው ስም፡ በገዳሙ አስቄጥስ ከነበሩት ከቀድሞዎቹ መነኮሳት አንዱ፡ በመጽሐፈ መነኮሳት ቅድስናው የተነገረ። የስሙ ትርጓሜ 'ጌታ' ማለት ነው።

ኪታ (ክታን): እጅጌው ያጠረ፣ ባለጥለት ሰፊ ጥብቆ፡ የኮት ያህል ርዝማኔ ያለው። ይህ ስም የሚነገረው በባላገር ነው።

ኪታራ: ሙዚቃ፡ ክራር፡ የዘፈን መሣሪያ።

ኪቶች: ጥብቆዎች።

ኪነ ጥበብ: ይህ የጥበብ ዘዴ፣ ዓላማ ወይም ርቀት ሲሆን እየተሻሻለ የሚሄድ ነው።

ኪን (ከየነ): ጥልቅ፣ ረቂቅ ብልሃት፣ እውቀት ወይም ተንኮል ማለት ነው።

ኪንታሮት: የቍስል ስም ሲሆን በህያና በሰው ፊንጥጣ የሚበቅል፣ የሚወጣ ቋርነት ያለው ቍስል። "የአህያ ኪንታሮት" እንዲሉ።

ኪዳነ ማርያም: የማርያም ኪዳን።

ኪዳነ ምሕረት: በየካቲት ፲፮ኛ ቀን እመቤታችን ከልጇ የተቀበለችው የምሕረት ውል። በዓል፡ የበዓል ስም። የታቦት ስም፡ የእመቤታችን ታቦት።

ኪዳነ ሰላም: ወንጌል።

ኪዳነ ቃል: ቃል ኪዳን።

ኪዳነ ወልድ: የወልድ ኪዳን (ዮሐ፰፡ ፶፩)።

ኪዳናዪት (ኪዳናዊት): የሴት ክርስትና ስም፡ ኪዳን ያላት፡ ባለኪዳን፡ ኪዳን የተቀበለች ማርያም ማለት ነው።

ኪዳኔ: ከዚህ በላይ ያለው ስም በከፊል ሲነገር "ኪዳኔ" ይባላል።

ኪዳን: ውል፡ "ከየደ"። ውል: መሐላ። ቃል ኪዳን: እንዲሉ፡ "የውል ቃል" ሲሉ።

ኪዳን: ዘርፍ ይዞ እየተናበበ የተቀብዖ (የክርስትና) ስም ይኾናል።

ኪዳን: የጸሎት ስም፡ ጌታችን ከትንሣኤው በኋላ ለሐዋርያት የነገራቸው ያስተማራቸው ጸሎት። ይኸውም ፫ ጊዜ ፫ ፱ ነው። "ጠባ ለኪዳን፡ መሸ ለቍርባን" እንዲሉ። "መጽሐፈ ኪዳን" እይ።

ካ፡ (ኦሮ)፡ ደን። "ካ ገበያ እንዲሉ። "

ካህነ ጣዖት: የጣዖት ካህን፡ ቃልቻ፡ ቃላተኛ፡ የአረማውያን ቄስ።

ካህናተ ሰማይ: መላእክት፡ የሰማይ ካህናት፡ የሰማይ ቄሶች፡ የእግዚአብሔርን መንበር የሚያጥኑ፡ የጽርሐ አርያም ቀዳሾች፡ ነገደ ሱራፌል፡ ፮ ፮ ክንፍ ያላቸው።

ካህናተ ደብተራ: በድንኳን ውስጥ የሚቀድሱ፡ የሚያወድሱ ካህናት።

ካህናት: ዲያቆኖች፡ ቄሶች፡ ደብተሮች፡ የቤተ ክህነት ሰዎች። ማይምን ግን "ካህናቶች" ይላቸዋል።

ካህን (ክህነ): ዲያቆን፡ ቄስ፡ ደብተራ በቤተ መቅደስ (በምኵራብ፡ በቤተ ክርስቲያን፡ በመስጊድ፡ የአምላክ፡ የጣዖት) አገልጋይ፡ የሚቀድስ፡ የሚያወድስ፡ የሚዘምር፡ ሳታት፡ ቋሚ፡ አወዳሽ፡ ቀዳሽ።

ካህን ለመባል: መደበኛው ቄስ ነው (ሉቃ፲፡ ፴፩)።

ካህንነት: ካህን መኾን።

ካልኢት: የቅጽበት መክፈያ።

ካልኣይ: ዝኒ ከማሁ፡ ትንቢት አንቀጽ።

ካልእ (ከልአ): ሌላ፡ ኹለተኛ።

ካም (ዕብ፡ ሐማም፡ ሞቀ፡ ጋለ): የኖኅ ፪ኛ ልጅ፡ የሴም ታናሽ፡ የያፌት ታላቅ። ቈላ፡ ሙቀት፡ ወበቅ ማለት ነው (ኪ ወ ክ)።

ካሰ (ትግርኛ ከሐሰ): ገንዘብ ከፈለ፣ ሰጠ ወይም አስረከበ (ለተሰደበና ለተመታ፣ ለተበደለ)።

ካሳ መይሳ: ያጢ ቴዎድሮስ ስም፡ ወይም ፉከራ።

ካሳ ሠራ): ቈረጠ። "ይህን ያኸል ትከፍላለኸ" አለ።

ካሳ ቈረጠ: ወሰነ፡ "ይህን ያህል" አለ።

ካሳ ኹን/ካሳ ኹነኝ: የወንድ ስም።

ካሳ: በደለኛ ሰው ዐጥንት ስላረከሰ ወይም አካል ስላጐደለ የሚከፍለው ፲ ወይም ፲፭ ወቄት ወርቅ፡ በዳኛ ወይም በሽማግሌ የሚቈረጥ። "በደል በደሉን ወታደር በድሏል፡ ካሳውን ግን ባላገር ሲከፍል ይታየናል። " (ተረት) "በካሳ የከበረ ባጓት የሰከረ የለም። " "የአንዱን መንግሥት አገር የወጋና የወረረም የጦር ካሳ ይከፍላል። "

ካሳ: የሰው ስም፡ አባትና እናት ልጃቸው ሙቶባቸው ሌላ ልጅ በወለዱ ጊዜ ስሙን ካሳ ይሉታል።

ካሳዬ: ካሰኝ፡ የወንድና የሴት ስም።

ካስማ (ሞች): የድንኳንን አውታር የሚይዝ ቈላፋ እንጨት ወይም ብረት (ዘፀአት ፴፭:፲፰፣ ዘኍልቍ ፮:፴፪፣ ኢሳይያስ ፴፫:፳፣ ፵፬:፪)። የርጥብ ቈዳ መወጠሪያ ችካል (ችንካር)።

ካሪም: ሰዶፍ፣ አርዝ (መቍጠሪያ የሚሆን)። "ቈርበትን" እይ።

ካራ (ሮች): በካራ ሃይማኖት የሚያምን።

ካራ: ቢላዋ፡ "ከረከረ"ን ይመልከቱ።

ካራ: ቢላዋ፡ የቢላዋ አይነት መገዝገዣ ወይም መከርከሪያ (ለምሳሌ በምሳሌ ፳፫:፪ ላይ እንደተጠቀሰው)።

ካራ: የሃይማኖት ስም።

ካርታ: ፭ ጥይት ይዞ እጠመንዣ ቀፎ የሚገባ ሥሥ ብረት።

ካርታ: በላዩ የንጉሥና የንግሥት፣ የአበባ ሥዕል ከፈረንጅ ቍጥር ጋር ያለበት የቁማር መጫወቻ፡ እንደ ብራና ያለ ዐጪር ወረቀት።

ካርታ: የየብስና የባሕር፣ የአገር፣ የርስት፣ የቦታ፣ የከተማ፣ የቤት፣ የመንገድ ንድፍ ቢጋር ያለበት ጠንካራ ወረቀት፡ ፈረንጆች ልጆችን በተማሪ ቤት የሚያስተምሩበት፣ በቤታቸው የሚያኖሩት ምስክር።

ካርት: በላዩ የይለፍና የከተማ ነዋሪነት፣ የሠራተኛ ስም የታተመበት ወፍራም ወረቀት፡ ሰነድ።

ካርቶን: ወፍራም እና ሥሥ፣ ጥሩና መናኛ የወረቀት ሉህ፡ ቀለም የሌለውና ያለው፡ የመጣፍ ገበታ፣ የቤት መከታ የሚሆን። ካርት፣ ካርታ፣ ካርቶን የፈረንጅ ቋንቋ ነው፡ በግእዝም ክርታስ ይባላል።

ካርነት: የካራን ባህል መቀበል።

ካሮት: የተክል ስም፡ ከወጥ ጋር እየተቀቀለ የሚበላ ጣፋጭ ተክል።

ካሮች: ቢላዎች።

ካሽ (ሺ): የካሰ ወይም የሚክስ፡ ካሳ ከፋይ።

ካበ (ከዐበ): ደንጊያን በደንጊያ፡ ጡብን በጡብ፡ ዕንጨትን በንጨት፡ ጓልን በጓል፡ አሞሌን ባሞሌ ላይ ደረሰ፡ አስቀመጠ፡ ቀጠለ፡ አነባበረ።

ካበ: አመሰገነ፡ ብዙ ምስጋና ሰጠ፡ ኰፈሰ። "አወደድ ባይ አሽከር ጌታውን ይክባል። "

ካቡት (ካባዊት): ባለመካፈቻ ረዥም ቀሚስ፡ የካፖርት ዐይነት።

ካቢ (ዎች) (ከዓቢ): የካበ፡ የሚክብ፡ ካብ ዐዋቂ። ያገር ስም፡ በዜጋመል ባሻገር ያለ ቀበሌ። (ከዐቢ): የቅርብ ሴት ትእዛዝ አንቀጽ።

ካባ (ካፓ): እንደ በርኖስ በልብስ ላይ የሚለበስ ባለቀለም ረዥም መደረቢያ። "ካፓ"የመምህራን ዐማርኛ ነው። "ሲበዛ ካቦች ይላል" (ጥቦ)።

ካባ ላንቃ: ባለለምድ መደረቢያና ባለወርቅ ጥልፍ ያለው የቀዳሽ ልብስ። "ላንቃ"የተባለው ለምዱ ወይም ነበልባል መስሎ የሚታየው የወርቁ ጥልፍ ነው።

ካቤላ (ዎች): ኰቴው ጫማው ወደ ላይ የተቀለሰ ቀንድ የመሰለ አረጋገጠ ጐደሎ ከብት፡ ሰው። በግእዝ "ጸፋሕት" ይባላል።

 ካብ (ቦች): የተካበ፡ የተደረበ፡ ድብርብ፡ ንብብር፡ ደንጊያ (ኢሳ፳፪፡ ፱)። "ጥሬ ካብ"፡ "ዐፈር ቃም ካብ" እንዲሉ። "እንቧይ ካብ" የማይረባ፡ የልጆች ሥራ፡ ፈራሽ። (ከዐብ): የቅርብ ወንድ ትእዛዝ አንቀጽ።

ካቦ (ትግ፡ ካዕቦ): ፬ ቍና የሚይዝ መስፈሪያ፡ ይኸውም ፰ ክፋሎ ነው። "ካዕቦንና ክፋሎን" እይ። በዋንጫና ባንኮላ ዐይነት የተሠራ ጥዋ። "ኵዝ ካቦ" እንዲሉ።

ካቦርት: ረዥም ቀሚስ፡ ካፖርት።

ካቲ: ስንድድ (ከተከተ)።

ካቲ: ስንድድ፡ ከተረከዝ በላይ በስተኋላ ያለ ሥር። "እከሌ ከእከሌ ጋራ ተጣላና ካቲ ካቲውን አለው" (ማለትም እግሩን በእግሩ መታ)።

ካቲካላ: ዐረቄ (ከተከተ)።

ካቲካላ: የአረቄ ስም፡ ሲጠጡት እንደ እሳት የሚያቃጥል መጠጥ፡ የካቲን ርምጃ የሚከላ። "ካቲካላ የሚጠጡ አባትና እናት ድዳ፣ ደንቆሮ፣ ዕውር ልጅ ይወልዳሉ። "

ካታ ወልደ ሚካኤል: በአጤ ምኒልክ ዘመን በላይኛው ወግዳ የነበረ ተጫዋች፡ ሥቆ የሚያሥቅ ሰው።

ካታ: የሚሥቅ (ከተከተ)።

ካታ: የሚሥቅ፡ የሚንከተከት፡ ሣቂ።

ካቶሊክ: የሃይማኖት ስም፡ የሮማውያን ሃይማኖት። በግእዝም "ፊተኛው ኮቶሊክ"፡ "ኋለኛው ኮቶሊካ" ይባላል።

ካቶሊክ: የቤተ ክርስቲያን ስም፡ "ከኹሉ በላይ" ማለት ነው።

ካነ (ክህነ): አዳቆነ፣ አዛቆነ፣ ዲያቆን ወይም ካህን አደረገ ማለት ነው (ለምሳሌ በዘፀአት ፳፱:፳፯ ላይ እንደተጠቀሰው)። ክህነት ሰጠ ማለትም ነው።

ካናዳ: በአሜሪካ ውስጥ ያለ አገር ሲሆን፣ አስቀድሞ የፈረንሳይ ቅኝ ግዛት የነበረ ነው።

ካናዶች: የካናዳ ተወላጆች የሆኑ እንግሊዞች እና ፈረንሳዮች።

ካንቻ መታ: መነጠረ።

ካንቻ: ደን ወይም ደገላ።

ካንች: በምስማር የተመታ ሠረገላና ወፍ በአንድነት።

ካንገት በላይ: ከሆድ ከልብ ያልኾነ ነገር (ቅንነት የጎደለው)። (ተረት): "ዐንገት ለምን ተፈጠረ፡ አዙሮ ለማየት" (ለማየት አስፈላጊ መሆኑን ለመግለጽ)።

ካንገት በላይ: ከልብ ያልሆነ ነገር። (ግጥም) "እንዴት ዐደራችኹ ካንገቴ በላይ፡ የነደደውማ ሆዴ አይደለም ወይ"።

ካንጉሩ: ይህ የአውሬ ስም ሲሆን፣ ቡችሎቿን በኪስ የምትይዝ የአውስትራሊያ አውሬ።

ካንፉር: የመድኃኒት ስም ሲሆን ለውጋትና ለቍርጥማት መታሻ የሚሆን ነው። ዛፉ በምሥራቅ እስያ ይገኛል።

ካዕብ (ከዐበ): ሁለት፡ ሁለተኛ ፊደል። 'ኡ ካዕብ'፣ 'ቡ ካዕብ' እንዲሉ።

ካዕቦ: ፬ቱን ቍና ፩ የሚያደርግ መስፈሪያ፡ ፰ ክፍሎ።

ካከመ (ኰከመ): ተጐዳ፡ ታመመ፡ ተንከፈከፈ፡ አረግጥ አለ፡ መርገጥ ተሳነው። "ጣመነን" ተመልከት።

ካኪ: ጥብቆ ኮትና ሱሪ የሚኾን ቀለም የገባ የባሕር አገር ልብስ። "ካኪ" የሩርስ ቋንቋ ነው ይባላል።

ካካ: ስ ዐር መጥፎ ነገር፡ አክሽ፡ ወደ ዐዘቅት የሚጣል ዐይነ ምድር። በግእዝ "ሰከሕካሕ" ይባላል።

ካካሚ: የካከመ፡ የሚካክም፡ ውስጥ እግር።

ካካበ: ደራረበ፡ ቀጣጠለ።

ካካቴ: የሚሥቅ ሰው። "ከተከተ" ብለኸ "ካታን" ተመልከት። አሪባራ የሚባል የስሜን ወፍ፡ መጠኑ የርግብ፡ ጥቍርና ዐመድማ፡ ጭራው ነጭና ጥቍር፡ ሲጮኸ የሣቀ ይመስላል።

ካክራ (አድማስ): ጠንካራ ንር ብረት የማይሰበር፡ ስለቱ የማይበርድ። ሲከዛ "ካክሮች" ያሠኛል። ፈረንጆች "ካክራን አዬ" ይሉታል። "ዐረብን" እይ። ጐበዝ ሰው፡ ፍንክች የማይል።

ካውያ (ዐረ): የልብስ መተኰሻ ብረት፡ የፈረንጅ ሥራ፡ ዐጣቢዎች በውስጡ ፍም እየጨመሩ የታጠበ ልብስን ለጥ ቀጥ የሚያደርጉበት፡ ይኸውም በቈርበት ጠቅሎ በመርገጥና በመተምተም በማለስለስ ፈንታ ነው።

ካይላ ሜዳ: በጐንደርና በቀሓ መካከል ያለ የካይላ ሜዳ፡ ምናልባት ፈላሾች "ካይላ" የተባሉት በፋሲል ጊዜ በካይላ ስለ ተቀመጡ ይኾናል።

ካይላ: በዐጼ ፋሲል ጊዜ የነበረ ዕቃ ጫኝ ጭፍራ። ፈላሻ፡ የፈላሻ ወገን።

ካይላዎች: ፈላሾች፡ ጠይቦች።

ካይንት: ዝዪ (ጐዣም)።

ካደ (ክሕደ): ፈጣሪን "የለም" አለ፡ ሃይማኖቱን ተወ፡ በመከራ፡ በገንዘብ፡ በሴት ምክንያት ለወጠ (ማቴ፳፯፡ ፸-፸፪፡ ሉቃ፲፪፡ ፱)። የወለደውን ከልጆቹ ለየ፡ ረገመ፡ "እምኔም እምኔም አይድረስ" አለ። ዐደራውን ሸፈጠ፡ ዐሎ አለ፡ እንዳላየ እንዳላወቀ ኾነ። መሐላን ጣሰ፡ ውልን አፈረሰ። "ከዳ"፡ "ካደ" አማርኛ ሲሆን፡ "ከድዐ"፡ "ክሕደ" ትግሪኛና ግእዝ መኾኑን አስተውል። ዳግመኛም "ከድዐ" ጥንታዊ አማርኛ ሊባል ይቻላል።

ካደ: ከዳ፣ ዐበለ፣ አሞኘ፣ አቄለ፣ ኣታለለ፣ ሸነገለ።

ካዲያን (ከሓድያን): የካዱ ካጆች። በባላገር ግን ላንድ ሰው ይነገራል። "እከሌ ካዲያን ነው" እንዲሉ። ሲበዛ "ካዲያኖች" ይላል።

ካድ: "ዝኒ ከማሁ"። "በልቶ ካድ" እንዲሉ (መዝ፵፩፡ ፱)። የቅርብ ወንድ ትእዛዝ አንቀጽ። "ካድኸ"፡ "ትክዳለኸ"፡ "ካድ"።

ካጅ (ጆች) (ከሓዲ): የካደ፡ የሚክድ፡ ማኒ፡ ሠራዒ፡ መጋቢ፡ "የለም" ባይ (አርእስተ፡ መዝ፡ ፬)።

ካገር አስወጣ: ክፉ ሰውን አበረረ፣ አሰደደ (ዕድር ተኛው)።

ካጣቢ አድራቂ: ከተጋች ታራቂ እንዲሉ።

ካፊር (ሮች): ከሐዲ ሃይማኖት፡ የሴሎ። በአረብኛ ካፍር ይባላል።

ካፊያ (ነፍኒፍ): ረቂቅ ዝናም፡ ሲዘንም የማይታይ የጉም ሽንት (ለምሳሌ በዘዳግም ፴፪:፪ ላይ እንደተጠቀሰው)።

ካፊያ: ረቂቅ ዝናም፡ "ካፋን" ይመልከቱ።

ካፋ (ትግርኛ ካፈየ): በርቀት ዘነመ ወይም ወረደ።

ካፍ (አከፈ): የፊደል ስም ሲሆን ትርጓሜው 'ውስጥ እጅ' ማለት ነው።

ካፍር: የበቅሎ ከንፈር በሽታ፡ ቢጋለ ብረት የሚተኰስ 'ከንፈራዊ' ማለት ይመስላል።

ካፓ: ካባ (ለምሳሌ በማርቆስ ይሥሐቅ ፫ ላይ እንደተጠቀሰው)።

ካፖርት (ካቦርት): ረዥምና ሰፊ ቀሚስ፡ ክፍት ባላዝራር መደረቢያ። በጣሊያንኛ "ካፖቶ" ይባላል።

ኬለኛ (ኞች): የኬላ ዘበኛ፡ ኬላ ጠባቂ፡ ባለኬላ።

ኬላ (ዎች): ይለፍ የሌለው ሰው እንዳይኼድበት የሚከለከል ያገር በር።

ኬልቲ: የማዕርግ ስም፡ በግእዝ "ቀኛዝማች" ማለት ነው።

ኬልቲ: የማዕርግ ስም ነው። በግእዝ "ቀኛዝማች" ማለት ነው።

ኬማ: የዶማና የማረሻ ዕላቂ ብረት። ("ጕጭማን" እይ)።

ኬማ: የዶማና የማረሻ ዕላቂ ብረት። ("ጕጭማን" የሚለውን ይመልከቱ)።

ኬሻ (ኪስ): የንሰት፣ የቃጫ፣ የሰሌን፣ የስንደዶ ገመድ ሰፋፊ ከረጢት፡ የበርበሬ፣ የሸለሸል መክተቻ።

ኬሻ: ከቀጤማ የተሠራ ምንጣፍ።

ኬንያ (ከየነ): ብልኅ፣ ፈላስፋ ወይም ጥበብ ፈጣሪ።

ኬንያ: በምሥራቅ አፍሪካ ያለ አገር ስም። በጋልኛ 'ኬኛ' 'የኛ' ማለት ነው ይላሉ።

ኬክሮስ: ስሳ ደቂቃ።

ኬደ: ረገጠ፡ ከየደ።

ኬፋ: ደንጊያ ወይም ዕንቍ።

ክ: ቸልታ፡ ስ። ለቅርብ ወንድ የአንቀጽ ዝርዝር። ከስም ጋራ ሲጻፍ ቅጽል ይኾናል። (የታቦት ዘፈን): "ያባ ጠጋዛብ ልጅ የይቶት እዝጊያ፡ ትምሩኝ እንደኾን ልምጣ ወደ ኮራ"። ግእዝ "ገደልከ" ያለው "ገደልኸ" በመባል ፈንታ "ገደልክ" ተብሎ ይጻፋል። "ኸን" እይ።

ክሂሎት): ዳኝነት፣ ሙግት፣ ክርክር። (የዳኝነት ሥራ ብዙ ትዕግሥትና እውቀት ስለሚፈልግ ችሎት መቻል ተባለ)።

ክህነት ተቀበለ (ተክህነ): ተካነ፡ ካህን ኾነ። "ካነንና"፡ "ዳቆነን" ተመልከት።

ክህነት: መንፈሳዊ ሹመት፡ አገልግሎት። "ክህነትና መንግሥት" እንዲሉ።

ክሕደ: ካደ፡ ከዳ (ግእዝ)።

ክሕደት: ክደት፡ መካድ።

ክለላ (ክላሌ): ቅየዳ፡ ውሰና፡ ስወራ፡ ቈረጣ።

ክለል: መክለል።

ክለሳ: ምለሳ፡ ደገማ፡ ጭመራ፡ ቅልቀላ።

ክለብ (ከለብኸ፡ ትከልብ): የቅርብ ወንድ ትእዛዝ አንቀጽ፡ "ውሻ ኹን"፡ "እንደ ውሻ ሩጥ" ማለት ነው።

ክላሽ: ምላሽ፡ የትምህርት ድጋሚ።

ክል፡ የሐዘን ልብስ (የች ወገን ተድላ ደስታ እንዳያደርግ የሚከለክ እከሌ) ። ከል ለበሰ እንዲሉ ።

ክል:  የቀለም ስም (ከቀንጠፋና ከብረት ዐር የሚወጣ ጥቍር ቀለም ልጅ አባቱ ስለ ሞተ ልብሱን ከል ነከረ) ።

ከል (ከላኢ) ፡ የከላ፣ የሚከላ ።

ክል: ሖምጣጣ ' ሖም ጣጤ " ዐዞ ከል እንዲሉ ።

ክልል (ክሉል): የተከለለ፡ የተጋረደ፡ የተወሰነ፡ ሥጋዊ ዳኛ የማይገባበት ገዳም/ደብር። በግእዝ "ምስካይ ጸወን" ይባላል። የወሰን ደንጊያ፡ ወንዝ፡ ተራራ (ለምሳሌ "ወሰን ክልል")።

ክልል (ክሉል): የተከለለ፣ የተጋረደ፣ የተወሰነ። ሥጋዊ ዳኛ የማይገባበት ገዳም/ደብር። በግእዝ "ምስካይ ጸወን" ይባላል።

ክልል አለ: ከለለ።

ክልል: መክለል።

ክልስ (ሶች): የተከለሰ፡ ዳግመኛ የተሠራ ጥይት፡ ከኹለት ዐይነት ነገድ የተወለደ ዲቃላ (በቅሎ)።

ክልስ ጥይት አሣራ።

ክልስ: መናኛ በርኖስ፡ እንደገና በላዩ ተነድፎበት የተረገጠ።

ክልስም: የተኰለሰመ፡ በስተውስጥ ያለ የእግር ጣት ቍስል። ("ሸለሊትን" እይ)።

ክልብልብ: ክልፍልፍ፡ የተክለበለበ፡ የሚክለበለብ፡ ከለፍላፋ፡ ክልፍልፍ።

ክልብልቦች: ክልፍልፎች።

ክልብስ አደረገ: ችልስ፡ ፍስስ፡ ክንብል፡ ጥጥት አደረገ።

ክልብስ: የተከለበሰ፡ ክንብል፡ ችልስ።

ክልከላ (ክልካሌ፡ ክልአት): የመከልከል፡ የማጋፈር ሥራ፡ ጥበቃ።

ክልከል (ክልእ): የተከለከለ፡ የተጠበቀ መስክ፡ ደን፡ ተክል፡ ቤት፡ ዕርም።

ክልውስ ክልውስ አለ: ጥርውዝ ጥርውዝ አለ።

ክልውስ: ዝኒ ከማሁ።

ክመማ: ክርከማ፡ ቈረጣ።

ክመማ: የክርከማ ወይም የቈረጣ ድርጊት።

ክመራ: የድርደራ ወይም የቍለላ ሂደት።

ክመራ: ድርደራ፡ ቍለላ።

ክምር (ሮች): የተከመረ ነገር፣ ጕንቾ፣ ቍልል ወይም ዘመመን ማለት ነው። እንደ ድርብርብ ንብብር ዕቃም ሊያገለግል ይችላል (ለምሳሌ በ፪ዜና ፴፩:፮ ላይ እንደተጠቀሰው)። ለተጨማሪ መረጃ "ራስን" የሚለውን ቃል ይመልከቱ።

ክምቸታ: ይህ ክምቹነት ማለት ነው።

ክምቹ: የተከማቸ፣ ስብስብ ወይም እክብ ማለት ነው።

ክምቹነት: ስብስብነት ወይም ጥርቅምነት ማለት ነው።

ክምችት: ለክምቹ ከማለት ጋር ተመሳሳይ ነው፡ ክምችት አለ ማለት ደግሞ ተከማቸ ማለት ነው።

ክምክማት: የጠጉር ክፍክፋት ወይም ትክክልነት።

ክምክም አለ: ተከመከመ ወይም ድምድም አለ።

ክምክም ክምክም አለ: ከትከት ከትከት አለ፣ ባለማቋረጥ ሳቀ፣ ወይም ተንከተከተ ማለት ነው።

ክምክም: የተከመከመ፣ ክፍክፍ፣ ወይም ትክክል ያለ።

ክሰላ: ብገራ፡ ሥረዛ።

ክሱ: የከሳ ወይም የቀጠነ (ለምሳሌ በኢሳይያስ ፳፬:፲፯ ላይ እንደተጠቀሰው)።

ክሡት: የተከሠተ፡ ግልጥ።

ክሳራ: አንዳንድ የውጭ አገር ሰዎች በአጤ ምኒልክ መንግሥት ያደርጉት የነበረ ማታለል፡ በድንኳን ውስጥ የተሰቀለውን አበባ፣ ምንጣፍና ጥልፍ፣ ግላስ፣ ሽጕጥ አገኛለሁ በማለት ፩ ብር ሰጥቶ ፩ ሳሙና ወይም የመርፌ ቍልፍ ማግኘት። ሰውንም ለማግባባት ያታላዮቹ አሽከር በ፩ ብር ፩ ሽጕጥ ሲወስድ ይታያል።

ክሣቲ: ዝኒ ከማሁ፡ ከሣቲ የግእዝ ሲሆን ከሣች የአማርኛ ነው።

ክሣቴ ብርሃን: ቅኔ የቅኔ ትምህርት።

ክሣቴ ብርሃን: ብርሃን ገላጭ (ኢየሱስ ክርስቶስ)።

ክሣቴ ብርሃን: አባ ሰላማ ፍሬምናጦስ።

ክሳት: ቅጥነት፡ ጕዳት (ለምሳሌ በኢሳይያስ ፲:፲፯ ላይ እንደተጠቀሰው)።

ክሣዳ: የከሳ፡ ከሲታ።

ክሣድ (ትግርኛ): የተራራና የተራራ መካከል ያለ አራዳ በር፣ መተላለፊያ። "አንገትን" ተመልከት።

ክሣድ (ዶች): የእጀ ጠባብ፣ የጥብቆ፣ የቀሚስ፣ የኮት፣ የካቡት ወይም የካባ አንገትጌ። በግእዝ ግን 'ክሣድ' አንገት ማለት ነው።

ክስ (ሐሰ): ለፍየልና ለበግ ግልገል የሚነገር ቃል፡ መከልከያ፡ ወኺድ፣ ማያ፣ ማስወገጃ። "እርንና" "ችግኝ" "ውስን" አስተውል።

ክስ (ላስ): የከሳ፡ ከሳ።

ክስ (ሶች): ዝኒ ዓዲ ከማሁ።

ክስ በክሱ: ሥጋን በዙበት ጠበሱ።

ክስ በክስ: ርስ በርስ።

ክስ: ዝኒ ከማሁ።

ክስል (ላስ): የከሰለ፡ ያረረ፡ የገመነ።

ክስል (ጥስ): የተከሰለ፡ የከሰል ምልክት።

ክስል አለ: ጥቍር፣ ግምን፣ ንድድ አለ፡ ከሰለ።

ክስማት: ጥቍረት፡ ሽረት፡ የመልክ መለወጥ።

ክስም: የተከሰመ፡ በካስማ የተወጠረ።

ክስረት: ከሳራነት።

ክስር አለ: ከሰረ፡ ድኸይት አለ።

ክስር አደረገ: አከሰረ።

ክስር: የከሰረ።

ክስርስር አደረገ: ፈጽሞ አከሰረ፡ ባዶ እጅ አስቀረ።

ክስርስር: ብዙ ጊዜ የከሰረ።

ክስሻ: ዝኒ ከማሁ።

ክሥተት: የዜማ ስም ሲሆን ከዳዊት መዝሙርና ከነቢያት እየተወጣጣ በታላላቅ በዓል በአደራረስ ቀን ከሰኞ እስከ ቅዳሜ የሚባል ዜማ ነው። ትርጓሜው መግለጥ ወይም አገላለጥ ነው። 'ክሥተት አርያም' እንዲሉ።

ክስት አለ: ከሳ።

ክስት: መክሳት።

ክስከሳ: ፍንከታ፡ ምንዘራ፡ ምንዛሪ።

ክስካስ: የዱላ፡ ጐመድ፡ ቈዳ፡ ጂና።

ክስካሽ: ስብርባሪ፡ ድቃቂ (የጨው ወይም የሌላ)።

ክስክስ አለ: በዛ፡ ብዙ ሆነ (ሠራዊቱ)።

ክስክስ አለ: ፍንክት፣ ስብር፣ ድቅቅ፣ ጥቅጥቅ አለ።

ክስክስ: የተከሰከሰ፡ የተሰበረ ራስ ጓል፡ የበዛ፡ ብዙ።

ክሥዲያም: ባለክሥዳ፡ ክሥዳው የሚታይ የከሳ ሰው ወይም ከብት።

ክሥዳ: የማዥራትና የሽንጥ ላይ ዥማት እየተገመደ መጻፍ መጠረዣ የሚሆን።

ክሥዶች: ዥማቶች።

ክረምት አግቢ: ክረምት መግባቱን የሚያስረዳ ባለክንፍ ዐሸን፡ ሐምሌ ሲገባ ከመሬት ይፈላል፡ እሱንም ተባት ምሥጥ ይሉታል።

ክረምት አፈራሽ: በበጋ የማይታይ እንጕዳይን፣ ቀንድ አውጣን፣ አሙኝትን፣ ዐምሳ እግርን የመሰለ ነገር ሁሉ።

ክረምት: ሦስት የዝናም ወር (ከሠኔ ፳፮ እስከ መስከረም ፳፭ የሚቈጠር)። (ተረት) "ለሞኝ ሠኔ በጋው፡ መስከረም ክረምቱ። " "በበጋ እሞኝ ቤት ተንጋጋ፡ በክረምት እቤትህ ተከተት። "

ክሪንካ: ጭንጫ፣ ጣፎንጋ ወይም ከረኬማ መሬት።

ክራሞት: ኑሮ ወይም አኗኗር።

ክራረኛ: ክራር ያለው፡ ባለክራር። "ዋዜኛስ ከራረኛ" እንዲሉ።

ክራሪ: ዝኒ ከማሁ።

ክራር (ሮች): የዘፈን መሣሪያ ስም፡ በበገና አይነት የተበጀ ባለ ፯ አውታር። (ግጥም) "እንዴት ነሽ ክራር፡ ፮ቷ ዥማት ክፉ መካሪ እንደንጀራ እናት። "

ክራር መታ (ትግ. ከረረ): በክራር ተጫወተ፣ ዘፈነ ወይም ዘመረ።

ክራር መቺ (ትግ. ከራሪ): ክራርን የሚመታ፡ አረኾ ተጫዋች ወይም ዘፋኝ።

ክራር ግንባር: ግንባሩ የከረረ፡ ደረቅ ግንባር።

ክራንቻ (ቾች): በስተላይ በኩል ከሁለቱ የፊት ጥርስ ግራና ቀኝ ያሉ ቀጠን ቀጠን ያሉ ሁለት ጥርሶች። "የውሻ ክራንቻ" እንዲሉ።

ክራይ: ተከራይ ለአከራይ የሚከፍለው ወይም የሚሰጠው ገንዘብ (ለምሳሌ በግብረ ሐዋርያት ፳፰ ላይ እንደተጠቀሰው)። (ቤት ክራይ) የቤት ክራይ ወይም የክራይ ቤት።

ክሬ: በወሎ ክፍል ያለ አገር፡ "የኔ ክር" ማለት ነው።

ክር (ሮች): ባንድነት የከረረ ሁለትም ሦስትም ነጠላ ፈትል፡ በመርፌ ቀዳዳ እየገባ ልብስና ሌላም ነገር መስፊያ (መጥቀሚያ) የሚሆን። (ግጥም) "ክርና መርፌስ አገኘሁ፡ ጠቃሚ ሰው ዐጣሁ። " (የክሩን ሠራ) የሃይማኖቱን፣ ያሳቡን አደረገ።

ክር ባጪር: "ልጃገረድ ልታገባው የመረጠችውን ዕጮኛ ኩታ ሲሰፋ 'ክር ባጪር' አለችው" ይባላል።

ክር: ለድርነት የከረረ የፈረንጅ ፈትል ሳላይሽ።

ክር: የነሐስ፣ የመዳብ፣ የብረት፣ የወርቅ፣ የብር ቀጪን ሽቦ። "ደራ" ብለህ "ድሪን" ተመልከት።

ክር: ፈትል፡ "ከረረ"ን ይመልከቱ።

ክርስቲያን: የክርስቶስ ወገን፡ በስሙ ያመነ፣ የተጠመቀ ሰው።

ክርስቲያን: የክርስቶስ ደቀ መዛሙርት፣ ሐዋርያት፣ አርድእት (ለምሳሌ በግብረ ሐዋርያት ፲፬:፳፮ ላይ እንደተጠቀሰው)። ክርስቲያን በግእዝ ላንድም ለብዙም ይሆናል።

ክርስቲያን: ያመነች፣ የተጠመቀች ሴት። "ቤትን" ተመልከት።

ክርስቲያንነት: ክርስቲያን መሆን።

ክርስቲያኖች (ክርስቲያናት): ወንዶችና ሴቶች።

ክርስትና ተነሣ: በክርስቶስ አመነ፣ ታመነ፡ ተጠመቀ፡ ማተብ አሰረ፡ ከኀጢኣት፣ ከሰይጣን ባርነት ነጻ ወጣ። ሴት ስትሆን "ተነሣ" ያለውን "ተነሣች" ይሏል። የአነሣና የተነሣ ምስጢር ከናት ወደ ዲያቆን፣ ወደ ንፍቅ ቄስና ወደ ክርስትና አባት እጅ መወሰድን (ማለፍን) ያሳያል።

ክርስትና አስነሣ: ልጁን አስጠመቀ፡ ቅባ ቅዱስ አስቀባ፡ ቍርባን አስቀበለ።

ክርስትና አነሣ: ወንድ ልጅን በ፵ ቀን፣ ሴት ልጅን በ፹ ቀን፣ አረመኔውንም ባመነ ጊዜ አጠመቀ። አበ ልጅ ሆነ፡ የተጠማቂውን አውራ ጣት በጁ ያዘ፡ ከልጁ ላይለይ ሃይማኖት ሊያስተምር ቃል ገባ። ወንዱ ለወንድ የክርስትና አባት ሆነ (ሴቷ ለሴት የክርስትና እናት ሆነች)።

ክርስትና: ዝኒ ከማሁ፡ ክርስትና የግእዝ ነው። "ሀብተ፣ ወልድና ስሙ ክርስትና" እንዲሉ።

ክርስትና: የክርስትና ስም፣ ገብረ ክርስቶስ፣ ተክለ ማርያም።

ክርስቶስ ሲወገር ደንጊያ ያቀበለ: የክፉ ክፉ።

ክርስቶስ: ለሥጋው አደላ (ለምሳሌ በማቴዎስ ፲:፮ እና ዮሐንስ ፮:፶፫-፶፮ ላይ እንደተጠቀሰው)።

ክርስቶስ: የተቀብዖ ስም፡ "ኢየሱስ ክርስቶስ" ቢል፡ ኢየሱስ የመጠሪያ ስም፡ ክርስቶስ እንዳለፈው።

ክርር አለ: ድብን አለ፡ በፍጥነት ሞተ።

ክርብ: የተከረበ፡ ንፍ ወይም ውጥር።

ክርብት: የተከረበተ፡ ግልብጥ፣ ጋድሚያ፡ ጓል ሰው።

ክርታስ አናፈጠ: ክርታስን ከተወላጅ አፍንጫ ላይ ገፈፈ ወይም ጠረገ።

ክርታስ: ብራና፡ ወይም ደብዳቤ (ግእዝ)።

ክርታስ: የፅንስ (ሽል) መጠቅለያ ሥሥ ረቂቅ ሥጋዊ ወረቀት። "ኤልያስ በእሳት ክርታስ ተጠቅሎ ተወለደ። "

ክርታሽ: ካፍ የወደቀ ጥሬ፡ የቈሎ እንቀት፣ ድቃቂ፣ ስባሪ፣ ዕኛኪ።

ክርት/ክርትፍ: እንቀት።

ክርትስ: የተከረተሰ፡ ቍርጥም።

ክርትፍ: የተከረተፈ፡ እንቅጥቃጭ።

ክርችም አለ: ጥቅጥቅ አለ፡ ተከረቸመ።

ክርችም: የተከረቸመ ወይም የታሰረ፡ ጭንቅ፡ ዝግ እስር።

ክርን (ኵርናዕ): ኵርማ፡ የእጅ ማጠፊያ (እንደ ጕልበት ያለ)። ሐባቦችም ቀንድን ክርን ይሉታል።

ክርንት: የተከረነተ፡ ጥፍር።

ክርከማ: የመከርከም ሥራ፡ ቅርጠፋ ወይም እፈፋ።

ክርከራ: ምገዛ፣ ግዝገዛ፡ ማሲንቆ ምት።

ክርካረኛ: ባለክራይ፣ ክራያም፡ የክራይ ገንዘብ ያለበት።

ክርካር (ቅርቃር): ጥኑ፣ ጠንካራ ሰው፡ ሰውነቱ የማይዝል፣ የማይደክም። "ካክራን" እይ።

ክርካር: ክራይ፡ ለከብት ጕልበት፣ ለመሬት፣ ለቤት የሚከፈል ሒሳብ፡ በክርክር የሚወሰን።

ክርክማት: የጫፍ ቅርጥፋት፣ እፍፋት ወይም ትክክልነት።

ክርክም: የተከረከመ፡ ቅርጥፍ ወይም እፍፍ።

ክርክረኛ: ክርክራም፣ ባለክርክር ወይም ተጨቃጫቂ።

ክርክራ: መረባርብ (እየተከረከረ)፡ በልክ የተቈረጠና የተማገረ ጠንካራ የጣራ የባጥ ዕንጨት (ለምሳሌ በመጽሐፈ ምሳሌ ፲:፲፰፣ መዝሙር ፩:፲፯፣ ኤርሚያስ ፳፪:፲፬ እና አሞጽ ፪:፬ ላይ እንደተጠቀሰው)።

ክርክር (ሮች): የተከረከረ፡ የጣት ዐጥቅ፣ የሚዛን ቅርጽ፡ ምግዝ ወይም ግዝግዝ።

ክርክር: ሙግት፣ ጭቅጭቅ ወይም ንትርክ (ለምሳሌ በ፪ ሳሙኤል ፲፭:፬፣ ምሳሌ ፲፰:፲፰፣ ሉቃስ ፳፪:፳፬ እና ሮሜ ፲፬:፳ ላይ እንደተጠቀሰው)። (ተረት) "ላይኛው ከንፈር ለክርክር፡ ታችኛው ከንፈር ለምስክር። "

ክርጥርጥ: የተክረጠረጠ፡ ዕጢ ወይም ጓጓላ።

ክርፋታም (ሞች): ክርፋት ያለበት ወይም የበዛበት፡ ባለክርፋት፡ ግማታም።

ክርፋት: ክፉ ሽታ፡ ከቁም የሚጥል ግማት።

ክርፍት አለ: ግምት አለ፡ ከረፋ።

ክርፍት: ዝኒ ከማሁ፡ ፍጹም ክፍት። "ከረፋን" እይ።

ክሸና: ቅርደዳ፡ ከተፋ፡ ሽንሸና፡ የማሳመር ሥራ።

ክሽልል አለ: ድርቅ አለ።

ክሽልል: ዝኒ ከማሁ፡ ፍጹም ደረቅ።

ክሽን አለ: ተከሸነ።

ክሽን አደረገ: ከሸነ።

ክሽን: የተከሸነ፡ ያማረ፡ የሰመረ፡ ትክክል፡ ጥሩ፡ ማለፊያ፡ ቅርድድ፡ ሽክፍ (ጐመን)።

ክሽክሽታም: ክሽክሽት ያለበት፡ ባለክሽክሽት (ጐመን፣ ሰው)።

ክሽክሽት: ነጭ የዦሮ ዕከክ።

ክሽክሽት: ጤፍ የሚያካክል የጐመን ትል፡ ቅጠለ በላ።

ክበበ ትስብእት: የሰውነት ቅርጽ፡ አቋም። "ጌታችን ለመፍረድ በክበበ ትስብእት ይመጣል። "

ክበብ (ቦች): ማዘንትን፡ ምጣድን፡ ዐውድማን የመሰለ ክብነት ያለው ዙሪያ ነገር። "ክበብ"፡ አንተ ለሚባል የቅርብ ወንድ ትእዛዝ አንቀጽ።

ክበድ: እርጉዝ ከብት። በግእዝ ግን ክብደት ማለት ነው፡ "የሐር ገመድ የበቅሎ ክበድ" እንዲሉ። የቅርብ ወንድ ትእዛዝ አንቀጽ፡ "ክበር" ማለት ነው። "ልጄ ውለጂ ክበጂ" እንዲል መራቂ አባት።

ክበድነት: እርግዝና።

ክቡራን: ክቡራት፡ የከበሩ፡ የሩቆችና የቅርቦች ወንዶችና ሴቶች፡ ጌቶች፡ እመቤቶች።

ክቡር እምክቡራን: ከከበሩ ይልቅ የከበረ።

ክቡር: የከበረ፡ የተሾመ፡ የተሸለመ፡ ባለማዕርግ፡ ታላቅ ሰው፡ ጌታ፡ ባለጸጋ፡ ከውርደት ከድኸነት የራቀ፡ ችግር ደኅና ሰንብት ያለ። ነገር ግን "ክቡር" በአእምሮ ለከበረ ጨዋ ኹሉ የስም ቅጽል ይኾናል። "ይድረስ ለክቡር አቶ እከሌ" እንዲል ደብዳቤ ጻፊ።

ክቢ: ሰራዊት፡ ጭፍራ፡ እንዳጥር እንደ ቅጥር የኾነ ከባቢ ጦር። "በክቢ ላይ ክቢ" (፩ሳሙ፡ ፲፯፡ ፰-፳፩፡ ፳፪፡ ሚክ፭፡ ፩፡ ዮኤ፫፡ ፯-፰)። (ላቢ)ክቢ: ደባ፡ ተንኰል። "እከሌ እከሌን ክቢ ሠራው"።

ክቢር: መክበር (ግእዝ)። ትልቅ (ዐረ)። "ዐዶን" እይ።

ክባስ (ሶች): እንደ መቋሚያ ጌጠኛ ኹኖ ይቀረጽና በወጋግራና ባ፬ ማእዘን ጫፍ ተዋዶ በስተውስጥ ወይም በሰበሰብ መካበቢያን ተሸክሞ ጣራ ደጋፊ ዐጪር የማእዘን ቍራጭ (፪ዜና፡ ፫፡ ፲፭)። ከወደ ታች የሚዋደደው ስክተት ይባላል።

ክባስ: አሳበጠ፡ አድበለበለ፡ ሙቀጫ አስመሰለ እግርን።

ክብ (ክቡብ): የተከበበ፡ ሞላላ፡ ማእዘን ያይዶለ ሥራ፡ እንደ ዕንቍላል፡ እንደ ኳስ ያለ ድብልብል እንክብል፡ ወይም ቀለበት መሳይ ነገር።

ክብ ካባ: ያንገትጌው ቅድ ክብ የኾነ ካባ፡ ባለክሣድ።

ክብ: እንክብል ኾነ።

ክብ: የተከበበ፡ ከበበ።

ክብለል፡ ከብላላ: ጠቅላላ፡ በተዳፋት ስፍራ ላይ መቆም የማይችል ድብልብል ነገር።

ክብሳት (ቶች): ያልተሠራ፡ ያልተመሸጠ የሴት ጠጕር ኹናቴ፡ ታጥፎ ተቀልብሶ ተደራርቦ ጕቾ መስሎ የሚታይ።

ክብስ: የተከበሰ፡ ትልቅ ጥምጥም፡ በደንብ ያልኾነ ክምር።

ክብስብስ (ሶች): የተክበሰበሰ፡ ጕትት።

ክብረ ሰማይ (ሕብረ ሰማይ): ከደንጊያ የተገኘ ሰማይ የሚመስል አቃጣይ፡ የቍስል መድኀኒት።

ክብረ በዓል: የበዓል ክብር፡ ገናን፡ ጥምቀትን፡ ትንሣኤን፡ ጰራቅሊጦስን፡ መስቀልን፡ ፍልሰታን፡ ኅዳር ሚካኤልን፡ ማዚያ ጊዮርጊስን ለመሰለ በዓል የሚደረግ ማሕሌት፡ ዘፈን፡ ንግሥ፡ እልልታና ደስታ። ሥራ አለመሥራት፡ መንገድ አለመኼድ።

ክብረ ነገሥት: የነገሥታትን ክብር የሚናገር መጻፍ፡ ታሪከ ነገሥት፡ ነብሪድ ይሐቅ የጻፈው።

ክብሪት (ቶች): ከድኝና ፎስፎር ከሚባል የዓሣ ዐጥንት ከሚገኝ ቅመም የተዘጋጀ ሲጭሩት የሚነድ በታናሽ ዕንጨት ጫፍ ያለ እሳታዊ ዐፈር። "አባን" ተመልከት።

ክብራር (ሐረር): የሥራ ሹም።

ክብር (ቅጽል): ክቡር፡ ሀብታም። "ክብር" አማርኛ ሲሆን፡ "ክቡር"፡ "ክቡራን"፡ "ክቡራት"፡ "ክብርት" የግእዝ ናቸው። "የክብር አካብሪኝ" እንዲሉ። "ብ" ተረግጦ ይነበባል።

ክብር (ጥሬ): ማዕርግ፡ ሀብት፡ ጌትነት፡ ብልጥግና።

ክብር መጣጃ: (ግብር መጣጂ፡ ምጣድ የሚጣድበት ፲ ሰዓት)። "ገበረን" ተመልከት። "ገና" ከ "ተወራራሾች" ስለ ኾኑ ግብር በማለት ፈንታ ባላገር "ክብር" ይላል።

ክብር ዘበኛ: የክብር ዘበኛ።

ክብር ይስፋ: እግዜር በመላው ዓለም ይመስገን።

ክብር ይእቲ: የቅኔ ስም፡ ፰ኛ ቅኔ ከድርገት በፊት በዕዝልና በአራራይ ዜማ የሚባል ምስጢረ መስቀል።

ክብርት: የከበረች፡ የሩቅና የቅርብ ሴት፡ እመቤት።

ክብርና፡ ክብርነት: ድንግል፡ ድንግልና፡ በነፍስ በሥጋ ክብር የሚያሰጥ ስለ ኾነ "ክብርና" ተባለ (ዘዳ፳፪፡ ፳)። ገሰሰ፡ አጠፋ፡ ልጃገረድን ዳሰሰ፡ ዐወቀ።

ክብርናዎች: ድንግሎች።

ክብነት: ክብ መኾን። (ጥቢ)ክቢ (ትግ፡ ክበብ): ክብ፡ የክብ ዐይነት፡ ከበባ።

ክብክብ አደረገ: ሙሽርኛ አበላ፡ አጠጣ፡ ተጠበቀ።

ክብክብ: ታላቅ ጥበቃ በምግብ። "ሙሽሮቹን ክብክብ ያደርጓቸዋል"።

ክብደት: መክበድ፡ ከባድነት።

ክተላ: ቅጠላ፡ ልጠቃ፡ የመከተል ሥራ።

ክተት: የቅርብ ወንድ ትእዛዝ አንቀጽ፡ "ተሰብሰብ"፡ "እከተማ ግባ። " "ምታ ነጋሪት፡ ክተት ሰራዊት" እንዲሉ። ፫ኛውን 'ከተተ' እይ።

ክታባም: ክታብ ያለው፡ ክታበ ብዙ፡ ባለክታብ።

ክታብ (ቦች): በሰው፣ በከብት አንገት የሚደረግ ጽፈት፣ ሽብልል፣ ጥቅል፡ ሞላላና ጠፍጣፋ ሆኖ በነት፣ በባሕር ዐረብ የተሰፋ ስመ አምላክ፡ ሌላም ባለድጕስ አስማትና ሥራሥር ያለበት፡ የቍርጠት፣ የፍልጠት፣ የውጋት፣ የራስ ምታት መድኃኒት፡ በሸንበቆ የተደፈነ (ለምሳሌ በኢሳይያስ ፫:፳ ላይ እንደተጠቀሰው)።

ክታች: የዘመራ ፍጻሜ። "መከር ክታች ሲኾን እመጣለሁ። "

ክታን: የተልባ እግር ልብስ (ግእዝ)።

ክት: የተሰበሰበ፡ ዐጠር፡ ሞንደል ያለ። "ከተተ"ና "ከተበ" በአማርኛ ይተባበራሉ። (ግጥም) "ከበሽታ ሁሉ ፈንጣጣ ክፉ ነው፡ ክት ሳት እንዳንቺ የሚያምርበት፡ ማነው?"

ክት: የተከተተ (ከተተ)።

ክት: የተከተተ፡ በውስጥ ያለ።

ክትሊ: ታናሽ ማንቈርቈሪያ አይነት፡ ዐይኑት የምታህል፡ ለሕፃን አብሽና ወተት ማፍሊያ፡ በአረብኛ 'ኩትል' ትባላለች።

ክትም ወይራ: የአገር ስም፡ በቡልጋ ውስጥ ያለ ቀበሌ። "በወይራ የተከተመ" ማለት ነው።

ክትም: የተከተመ፡ ከተማ የሆነ።

ክትር (ክቱር): የተከተረ፡ የታገደ፡ የቆመ ብዙ ውሃ።

ክትባት (ቶች): መስቀልኛ ብጥታት፡ ሥንትራት።

ክትብ (ቦች) (ክቱብ፣ ክሱብ): የተከተበ፡ የተጻፈ፡ ብጥ፡ ሥንትር፡ ሥንጥቅ።

ክትት አለ: ግብት አለ፡ ተከተተ።

ክትት አደረገ: ከተተ።

ክትከታ: ቅጥቀጣ፡ ጭፍጨፋ፡ ቈረጣ።

ክትክታ (ቶች): የእንጨት ስም፡ ለአጥር ሽምጥ፣ ለቤት ግድግዳና መማገሪያ የሚሆን፡ በወይናደጋ ቆላ የሚበቅል የታወቀ ዕንጨት (ለምሳሌ በነገሥት ፲፱:፩፣ ፭ ላይ እንደተጠቀሰው)። ዳግመኛም እየተቀጠቀጠ ብቻውን መብራት ይሆናል።

ክትክታ ነቃይ: ባላገር።

ክትፋት: ክትፍነት፡ የክትፎ ሥራ። "በብጥታት ፈንታ ክትፋት ይላል" (ለምሳሌ በኤርምያስ ፳፰:፴፯ ላይ እንደተጠቀሰው)።

ክትፍ: የተከተፈ፡ በስለት የደቀቀ።

ክትፎ: ደቃቅ ሥጋ በቅቤና በድልኸ፣ በቅመም ታሽቶ የሚበላ። "ዝግንን" አስተውል።

ክች አለ: ደነገጠ።

ክች አለ: ድርቅ አለ።

ክችሌ: ሳይቈረጥ ተልጦ በጣም የደረቀ እንጨት፡ ለዛ ሙጥጤ ሰው። "ከቸቸን" ተመልከት።

ክቾ: ዝኒ ከማሁ (ልክ እንደ ከቻቻ)፡ ለዛ ቢስ፡ ለሙጥጤ፡ ቅጠል የለሽ።

ክቾ: ደረቅ (ከቸቸ)።

ክናድ: የሸማ እጅጌ ወይም የክንድ ልብስ። እንዲሁም የእጅ ቤዛ ሲሆን እንደ ገንባሌ ከቈርበት የተሰፋና በአጨዳ ጊዜ ገበሬ ክንዱን የሚያገባበት ነው። ሲበዛ 'ክናዶች' ይላል።

ክንበላ: ግልበጣ።

ክንብል አለ: ፍስስ አለ።

ክንብል አደረገ: ድፍት አደረገ።

ክንብል: የተከነበለ፣ የፈሰሰ ወይም የተደፋ።

ክንብንብ (ግልቡብ): የተከናነበ ወይም ሽፍንፍን። "ክንንብ ቢል በቀና ነበር። "

ክንብንብ (ግልባቤ): ይህ የራስ ወይም የፊት መሸፈኛ ልብስ ወይም ቀጸላ ነው። እዚህ ላይ አንደኛው ቅጽል ሲሆን ሁለተኛው ግን ጥሬ ስም መሆኑን ልብ ይሏል።

ክንችር አለ: ድብን አለ፡ ተከነቸረ።

ክንችር: (ጥንታዊ) ድብን፣ ፍግም። ምሳሌ: "ማነው ባልሽ አውራ ዶሮ። ምን ሊያበላሽ፡ ተበድሮ። ምን ሊከፍል፡ ምድር ጭሮ። ምድር ሲጭር እዚያው ክንችር፡ ለክንችሩ ቅሴ አንጥሩ" እንዲሉ ልጆች።

ክንችር: ክንትር፣ ፍንችር።

ክንከና: ክንካኔ፡ ቅንቀና ወይም እወካ።

ክንክና: የበርበሬ ፍሬ መቀመጫ፡ እንደ ተራዳ በውስጥ በመካከል የቆመ።

ክንውን: የተከናወነ ወይም ያለቀ።

ክንደ: ከብብት እስከ ጣት መጨረሻ ያለ የሁለት ሙሉ እጅ ከደረት ጋር የሰው ቁመት መለኪያ ነው። "ቀኝ ክንድ" እና "ግራ ክንድ" እንዲሉ።

ክንዳም: ክንደ ረዥም።

ክንዳታ: ምጠና ወይም ክፍያ።

ክንዴ: የሰው ስም፡ 'የኔ ክንድ' ማለት ነው።

ክንድ: ከኵርማ ጀምሮ ያለ የእጅ ክፍል ሲሆን ማንኛውንም ነገር መከንጃ፣ መመጠኛ ወይም መስፈሪያ ነው። "ክንድ ተስንዝር" እንዲሉ።

ክንድ: የክንድ ልክና መጠን ሲሆን አንድ ክንድ፣ ሁለት ክንድ ሸማ እንዲሉ ነው።

ክንዷን ተንተራሰ: ዐረፈ ወይም ሞተ ማለት ነው። "ክንዴን ሳልንተራስ" ማለት ደግሞ ሳልሞት በሕይወት ሳለኹ ማለት ነው።

ክንፉ/ክንፌ: የወንድ ከፊለ ስም፡ የክርስትና ነው። ዳግመኛም 'ክንፉ' ማለት 'ስሙም የርሱ ክንፍ'፣ 'ክንፌ' ደግሞ 'የኔ ክንፍ' ተብሎ ይተረጐማል።

ክንፉን ጣለ: ክንዱን ገለጠ፣ አሳየ፡ በጣም ዐዘነ ወይም አለቀሰ።

ክንፋማ: ረዥም ውዥምዥም ክንፍ ያለው መልአክ። (የታቦት ዘፈን) "ቅዱስ ሚካኤል ያ ክንፋማ ሲኦል ወረደ ነፍስ ሊቀማ። "

ክንፋም (ሞች): ባለክንፍ (ለምሳሌ ዶሮ፣ ቆቅ፣ አሞራ፣ ወፍ፣ ንብ፣ ጥንዝዛ፣ አንበጣ፣ ዝንብ፣ ትንኝ፣ ዓሣ፣ ጥያራ) የመሰለው ሁሉ (አሞራ ክንፍ) ሰቀልኛ ቤት በዳርና በዳር ጣራው ክፍት ሆኖ የሚታይ።

ክንፍ: እንደ እጅ በግራና በቀኝ ጉን የበቀለ፣ ባለላባ አካል፣ በነፋስ ላይ የሚያንዣብብና የሚሰፍ፣ የሚሄድ ገላ።

ክንፍ: የዛፍ ቅጥይ ወይም ዐጽቅ።

ክንፍንፍ: የተክነፈነፈ፡ ቅንዝንዝ።

ክንፎች (አክናፍ): ሁለትና ከሁለት በላይ ያሉ ጥቂቶች ወይም ብዙዎች (ለምሳሌ በዘፀአት ፳፭:፳ ላይ እንደተጠቀሰው)።

ክካም: ክክ ያለው፡ ባለክክ፡ ሲፈጭ የማያደቅ፡ ክክ የሚያደርግ።

ክክ (ኮች): የተከካ፡ የባቄላና የአተር፡ የሽንብራ፡ የጓያ፡ የምስር እኸል ለጒልባን፡ ለሹሮ፡ ለወጥ፡ ለቅይጥ የሚኾን፡ የገብስ እንቀት (፪ሳሙ፡ ፲፯፡ ፲፱)።

ክክ አቦክ: ያ የሌላት ረኸጥ ሴት ሳታደቅ የምታቦካ።

ክወና (ክዋኔ): ብጀታ፡ ድርጊት፡ ዝግጅት።

ክው ማለት: መድረቅ፡ መደንገጥ፡ መጮኸ።

ክውን: የተከወነ፡ ዝግጁ።

ክውንውን: ቅንብርብር።

ክውክው አለ: ተንከወከወ።

ክደት (ክሕደት): የእምነት ተቃራኒ። መካድ፡ ሸፍጥ፡ ርግማን፡ "ርጉም ይኹን"፡ "ጥቍር ውሻ ይውለድ" ማለት። "አመነ" ብለኸ "እምነትን" እይ።

ክዳን (ኖች): የጣራ ልብስ፡ ሣር፡ ብር፡ ዐፈር፡ ጕብጕባ፡ መክደኛ። የክዳን ዐይነት: ሰለታ፡ ጠበራ።

ክድናት: የክዳን ኹናቴ፡ አኳዃን።

ክድን (ክዱን): የተከደነ፡ ስልት፡ ክፍክፍ።

ክድን አለ: ግጥም አለ፡ ተከደነ።

ክድን አደረገ: ግጥም አደረገ፡ ከደነ።

ክጀላ: ምኞት፡ ፍለጋ።

ክፈፍ (ፎች) (ጥንፍ): በቀሚስ፣ በካባ፣ በበርኖስ፣ በአጽፍ፣ በቤት ጣራ፣ በገበታ ዙሪያ የሚሰፋ ወይም የሚደረግ የባለቀለም ሸማ ቅዳጅ፡ የባሕር ዐረብና የነት ትልታይ፡ ሥሥ፣ ሉሕ፣ ጠርብ፡ የጫፍ፣ የጠርዝ ተጨማሪና ተደራቢ (ለምሳሌ በ፬ ነገሥት ፯:፳፰-፳፱ እና ሕዝቅኤል ፵፫:፲፯ ላይ እንደተጠቀሰው)።

ክፉ (ክፉእ): የከፋ፡ ደግ በጎ ያይደለ ሰው። (ተረት) "ከክፉ ተወልጄ ስፈጭ ዐደርኩ። " "ስምን" እይ።

ክፉ ልማድ: ስካር፣ ምንዝር፣ ሥሥት፣ ነውር፣ ሌብነት። "ክፉ ልማድ ያሰርቃል ከማድ" እንዲሉ።

ክፉ መንፈስ: ጋኔን፣ ሰይጣን (ለምሳሌ በ፩ ሳሙኤል ፲፰:፲ ላይ እንደተጠቀሰው)።

ክፉ ሰው: ጨካኝ፣ እናት አይምሬ፣ ጠማማ፡ ግንባሩን የሚቋጥር፣ ፊቱን የሚያጠቍር።

ክፉ ሥልጣኔ: ተንኰል፡ የሰይጣን ሥራ፡ ሰውን የሚጐዳና የሚያጠፋ።

ክፉ ሥራ: ስርቆት፣ ቅሚያ፣ ወንጀል፣ ነፍስ መግደል፣ ቤት ማቃጠል፣ ቋንዣ መቍረጥ፣ ሐሰት፣ ተንኰል፡ የመሰለው ሁሉ።

ክፉ ቀን: "በአጤ ምኒልክ መንግሥት እኸል የጠፋበት፡ ከብትና ሰው ያለቀበት ዘመን።"

ክፉ ቀን: የረኃብ፣ የጦር ወይም የልቂት ዘመን። "ምሰሶን" እይ።

ክፉ በጎ: መጥፎና ደግ። "እከሌና እከሌ ክፉ በጎ ተነጋገሩ። "

ክፉ በጎ: መጥፎና ደግ። "እከሌና እከሌ ክፉ በጎ ተነጋገሩ። "

ክፉ ባለዳ: ተበድሮ የማይከፍል፣ ወስዶ የማይመልስ (ለምሳሌ በመዝሙር ፴፯:፳፩ ላይ እንደተጠቀሰው)። "ከክፉ ባለዳ ጐመን ዘር ተቀበል" እንዲሉ።

ክፉ ነገር: ስድብ፣ ሐሜት፡ ጭንቅ። "እከሌን ክፉ ነገር አግኝቶታል።"

ክፉ ዐመል: መጥፎ ጠባይ።

ክፉ ዐሳቢ: ቅን የማይዶልት፡ በጦርነት መሸነፍን፣ በንግድ ማጕደልን የሚያስብ።

ክፉ አድራጊ: የደግ አድራጊ ተቃራኒ፡ ማንኛውንም የማይገባ ነገር ያደረገ ሰው።

ክፉ ዋለበት: በደለው።

ክፉ ውሻ: ተናካሽ፣ ከዳተኛ፣ አዘንጊ። አውራ መንገድ እየሄደ የሚባላ።

ክፉ ጊዜ፡ የጦር፣ የዕልቂት፣ የረሃብ ዘመን።

ክፉ: መጥፎ ግብር (ለምሳሌ በኤርሚያስ ፳፬:፪ ላይ እንደተጠቀሰው)።

ክፉ: ስሙ በክፉ የሚነሣ፣ ኀጢአተኛ፣ ግፈኛ ሰው።

ክፉ: ቀጠነ፣ "ሾጠጠ" (ኢሳያስ ፵፱፡ ፪)።

ክፉም ሰው በግብሩ "ከይሲ" ይባላል።

ክፉነት: ክፉ መሆን።

ክፉና ደግ: ጽድቅና ኃጢአት፡ ጨለማና ብርሃን።

ክፉን ችላ: (የውሻ ስም)።

ክፉን ችላ: የውሻ ስም።

ክፉኛ: (ንኡስ አገባብ) በጣም፣ በጠና ወይም በብርቱ። "እከሌ ክፉኛ ታል። "

ክፉኛ: ባለክፉ፡ የክፉ ወገን።

ክፉዎች: የከፉ ሰዎች፡ ጨካኞች።

ክፋት: ተንኰል።

ክፋች: ሳይከደን ቀርቶ ስለ ነፈሰበት በመበላሸቱ የሚጣል ወይም የሚፈስ መብል ወይም መጠጥ።

ክፋይ: ቍጡ፣ ኀይለኛ፣ ተናጋሪ ሰው (ምሳሌ ፳፮፡ ፲፰)።

ክፋይ: ተገተገ።

ክፍ (ብስ): ለድመት የሚነገር የቍጣ ቃል፡ 'ክፉ አውሬ በቃ ኺድ ወግድ' ማለት ነው።

ክፍ ክፍ አለ: ካፊያው ዘናነመ።

ክፍ ክፍ አደረገ: መላልሶ አካፋ።

ክፍ: ብስ፡ ከፋ።

ክፍሌ: ከፊለ ስም፡ 'ክፍለ ጊዮርጊስ'፣ 'ክፍለ ማርያም' በማለት ፈንታ 'ክፍሌ' ይባላል።

ክፍሌ: የኔ ክፍል።

ክፍል (ክፉል): የተከፈለ፡ አንድ ከመሆን ብዛት ያገኘ። "ፍን" ተጭነህ አንብብ።

ክፍል: ተከፍሎ የታደለ፡ ዕድል፣ ድርሻ፣ ፈንታ ወይም መቍነን። የላይኛው ቅጽል፣ የታችኛው ጥሬ ስም መሆኑን አስተውል።

ክፍል: የመጽሐፍ መክፈያ፡ በአንቀጽና በምዕራፍ ውስጥ ዐልፎ ዐልፎ የሚጻፍ አንባቢና ተርጓሚ የሚያርፍበት።

ክፍልፋይ: የክፍልፍል አይነት።

ክፍልፍል አለ: ልይትይት አለ፡ ተከፋፈለ።

ክፍልፍል: የተከፋፈለ ወይም የተለያየ፡ ልዩ ልዩ የሆነ።

ክፍሎች: የተከፈሉ፡ ዕድሎች ወይም ድርሻዎች።

ክፍርር አለ: ድርቅ፣ ቅፍርር አለ፡ ተንከፈረረ።

ክፍርር: እንክፍር።

ክፍታፍ (ክፍት አፍ): ከንፈሩን የማይገጥም፣ ጥርሱን የማይከድን፡ ሞኝ ሰው።

ክፍት ክድን አለ: ግልጥ ግጥም አለ (የቅንድብ)።

ክፍት: የተከፈተ ወይም የተለቀቀ (ለምሳሌ በማርቆስ ፪:፬ ላይ እንደተጠቀሰው)። "ራስን" እይ።

ክፍትነት: ክፍት መሆን፡ ልልነት (ለምሳሌ በዘፍጥረት ፵፪:፱ ላይ እንደተጠቀሰው)።

ክፍትፍት: የተከፋፈተ፡ ግልጥልጥ።

ክፍችር አለ: ክችል አለ፡ ከፈቸረ።

ክፍችር: ዝኒ ከማሁ፡ ፍጹም ደረቅ።

ክፍከፋ: የመከፍከፍ ሥራ፡ ክደና።

ክፍክፋት: የክፍክፍ ሥራ፡ አከዳደን፣ ክደና።

ክፍክፍ: የተከፈከፈ፡ በመከፍከፊያ የተመታ ትክክልና ወፍራም ክዳን።

ክፍያ: መክፈል ወይም መካፈል። ምሳሌ: "እከሌና እከሌ በክፍያ ተጣሉ። "

ክፍፍ: የተከፈፈ።

ክፎች: ዝኒ ከማሁ (ለምሳሌ በመዝሙር ፩:፩ እና ማቴዎስ ፭:፵፭ ላይ እንደተጠቀሰው)።

ኮለለ: ዐነጠ (ቀረጠ ኮለል አበጀ ሰነ) ።

ኮለለ: ዐነጠ፡ ቀረጠ፡ ኮለል አበጀ፡ ሰነደቀ።

ኮለሌ (ኮለላዊ): የኮለል ዐይነት፣ የሚዛን ዕንወት ጫፍ።

ኮለል (ሎች): የብልትና የሞፈር ራስ ሰንደቅ።

ኮለል አለ: ተለል አለ፡ ወረደ፡ (ለምሳሌ) ቅቤ ከተቀባ እግር ላይ፡ ውሃው ዐለፈ።

ኮለል አደረገ: አወረደ፡ አፈሰሰ፡ ዘርን፡ እንባን፡ ደምን።

ኮለልማ: ኮለል ያለው፣ ባለኮለል።

ኰለሰመ: ከረከረ፡ አቈሰለ (ጐዣም)።

ኰለሰመ: ከረከረ ወይም አቈሰለ (በጐዣም አካባቢ ጥቅም ላይ ይውላል)።

ኰለሸ (አኰላሸ): የከብትን፣ የዶሮን ቍላ ቀደደ (ሠነተረ ሰነጋ ጐነደለ አወጣ አኰላሺ ያኰላሸ የሚያኰላሽ ሰንጊ) ።

ኰለተፈ (ከልተፈ): ጸየፈ፡ ተቈለፈ፡ ታሰረ፡ ትክክል መናገር አቃተው፡ ያንደበት።

ኰለኰለ (ትግ፡ ኰልኰለ፡ ኰረኰረ): በዙሪያ ደረደረ፡ ተከለ፡ አስቀመጠ ደንጊያን፡ ሰውን፡ ዐውድማ ለማበጀት፡ ግብር ለማብላት፡ ስጦታ ለመስጠት። ዐቈረ፡ ቋጠረ፡ ዕብጠት ዠመረ።

ኰለፈ: ልብስንና ማንኛውንም ዕቃ በጭቃ፡ በወጥ፡ በቅቤ፡ በቀለም፡ በእድፍ ነገር ዐልፎ ዐልፎ በከለ፡ አበላሸ፡ አጠፋ። ("ለኰፈን" የሚለው ቃል ዘር ነው።)

ኰላ (ትግ፡ ኰልዐ። ሐብረተ): በናስ ጭራ መታ፡ እንቆቆ፡ እንዶድ ጨምሮ ዐጠበ፡ አጠራ፡ ወለወለ፡ ፈገፈገ፡ አጠዳ፡ የገሰሰውን የለቀቀውን ዐደሰ፡ አደመቀ፡ በኮመር ነከረ፡ ከንሓስ፡ ከመዳብ፡ ከብር የተሠራውን ጌጥና ዕቃ፡ ወይም ንሓሱን፡ መዳቡን በብር፡ ብሩን በወርቅ ቀባ። "ኮመርን"፡ "ሰነገለን" እይ።

ኰላለፈ: የኰለፈ ድርብ፡ ወይም ደጊመ ቃል (መደጋገም)።

ኰላላ: ዐጣጠበ፡ ወላወለ፡ ዐዳደሰ።

ኮላሴ: የኮላስ ወገን።

ኮላስ: የሰው ስም፡ የነጠረ፡ ንጥር፡ ጥሩ፡ ወይም መጨረሻ፡ መደምደሚያ ማለት ይመስላል።

ኮላስ: የሰው ስም። የነጠረ፣ ንጥር፣ ጥሩ፣ ወይም መጨረሻ፣ መደምደሚያ ማለት ይመስላል። ኮላሴ: የኮላስ ወገን።

ኰላሽ: የተራራ ስም፡ በዶባ አጠገብ ያለ ሰፊ ተራራ፡ የመራቤቴ ክፍል፡ ዐጠበሽ፡ አጠራሽ፡ ዐደሰሽ ማለት ነው። (ግጥም)፡ "ኰላሽ ዙሪያው ገደል፡ በሩ በዘበኛ፡ መቼ ይኾን የኛ መገናኛ"።

ኰላሽ: የአገር ስም። "ኰላ"።

ኰላፊ: የኰለፈ፣ የሚኰልፍ (በካይ)።

ኰልባ (ዎች): የጋሻ ዋንጫ ከጐሽ ከበሬ ቀንድ የተሠራ፡ ታላላቅ ሰዎች መንገድ ሲኼዱ የሚያሲዙት የመንገድ ራዎት። የጐራዴ፡ የቢላዋ እጀታ። ዋንጫው የጋሻ እንደ ተባለ ቢላዋውም የጐራዴ ይባላል፡ ይኸውም ባለኰልባው ነው። ከጐሽ ቀንድ የተበጀ ሎቲና ቀለበት።

ኰልባ ቋሬ: በአፍኣ በውስጥ ፪ መልክ ያለው የዱሮ ካባ፡ ባለሰንበር። "ቋሬን" እይ።

ኰልታፋ/ኵልትፍ: የኰለተፈ ሰው። ጸያፍ ወይም አንደበተ እስር ያለበት።

ኰልታፋ: ኵልትፍ፡ የኰለተፈ፡ ጸያፍ፡ አንደበተ እስር።

ኰልኝ: የዘንጋዳ ስም፡ ቀይ ማሽላ የሚመስል ዘንጋዳ።

ኰልኰሌ: ቅራቅንቦ።

ኰልኳይ (ዮች): የኰለኰለ፡ የሚኰለኵል፡ ደርዳሪ፡ ግብረ በላ።

ኰሎፎ: የበርበሬ ስም።

ኮመር/ሖመር: እነዚህ ሁለቱም አንድ ስም ያላቸው ቃላት ሲሆኑ፣ ባንድነት የፈላ ጨው፣ ባሩድና ድኝ፣ እንዲሁም ጥቂት እንቆቆ ያለበት የነሐስ፣ የመዳብ ወይም የብር ጌጥና ዕቃ መንከሪያና ማሳመሪያ ፈሳሽ ናቸው። ወርቅም በዚህ ፈሳሽ ሲነከር ያገነዋል ወይም ያደምቀዋል። "ኰላን" የሚለውን ቃል ይመልከቱ። እዚህ ላይ "እንቆቆ" የሚለው ቃል "ሖመር" ከሚለው ቃል ይልቅ ጥቅም ላይ የዋለ ነው።

ኮመር: ኰመር የሚለው ቃል የለም። ትክክለኛው 'ኰምሶ' ወይም 'ኰመሸሸ' የሚል ሊሆን ይችላል።

ኰመሸሸ (ከምሰሰ): ይህ ማለት አሳፈረ ወይም ሰቀጠጠ ማለት ነው።

ኰመተረ: ፊቱን ቋጠረ፣ ጨመደደ ወይም ጨመተረ ማለት ነው።

ኰመኰመ: አሸትንና የተክልፍሬን ዐኘከ፡ በላ፡ ተመገበ፡ ብዙ መጠጥጠጣ፡ አደመጠ፡ ሰማ (ነገርን)። ("ቀመቀመን"እይ)።

ኮመጠጠ (ሖመጠጠ): ተቈጣ፡ ሸመጠረ፡ እንደ ኰሽምና እንደ ቅሞ ፍሬ ኾነ፡ እንጀራው፡ ጠላው፡ ማንኛውም መጠጥ። ("መጠን" ተመልከት)። ጨው ሲበዛ ይኮመጥጣል። "ኮመጠጠ" የሕዝብ፡ "ሖመጠጠ" የካህናት አናጋገር ነው።

ኮመጠጠ (ሖመጠጠ): ይህ ግስ ብዙ ትርጉም አለው።

ኮመጠጥ፡ ኮምጣጣ: የኮመጠጠ፡ የሚኮመጥጥ፡ ሖምጣጣ፡ ሳማ፡ ቅቤ፡ ዐይብ።

ኮመጠጥ/ኮምጣጣ: የኮመጠጠ ወይም የሚኮመጥጥ ነገርን ይገልጻል። እንደ ሖምጣጣ፣ ሳማ፣ ቅቤ፣ ዐይብ የመሳሰሉትን ሊያመለክት ይችላል።

ኮማ: የእንጨት ስም፡ ጭራሽ የማያፈራ ዛፍ።

ኰምሶ: ይህ በኦሮሚያና በሲዳሞ በኩል ያለ የወረዳ ስም ነው። በኰምሶ የነበሩ ዐዋቂ ሰዎች ለሞተ ሰው ጋሻና ጦር የያዘ ሐውልት ከድንጋይ እየቀረጹ በመቃብሩ ላይ ያቆማሉ።

ኰምሶ: ይህ የልብስ ስም ሲሆን የኰምሶ ቡልኮ ተብሎ ይታወቃል።

ኮምበል: ፍሬው የሚበላ ዛፍ።

ኰምታራ: የተኰማተረ፡ ጭምታራ ወይም ጭምዳዳ።

ኰምታሬ: ይህ የኰምታራ አይነት ነው። በጣም የከረረ የቤት ወይም የባሕር ድር ሲሆን ሸማው እያደር የሚያጥር ነው።

ኮምቶ: ይህ የዛፍ ስፍራ ነው።

ኰምኳሚ: የኰመኰመ ወይም የሚኰመም ሰው (በዪ ወይም ጠጪ)።

ኰምኳሚ: የኰመኰመ፡ የሚኰመም፡ በዪ፡ ጠጪ።

ኮምጣጤ: የኮምጣጣ ዐይነት፡ ብዙ ጊዜ የኖረ የማርና የወይን ጠጅ፡ በግእዝ "ብሕእ መፂፅ" ይባላል። ("ዐዞ ከልን" እይ)።

ኰሰመነ: ቀጠነ፡ መነመነ፡ ሰለሰለ፡ ኰሰሰ።

ኰሠሠ: ቀጠነ።

ኰሰሰ: ቀጠነ፡ አነሰ፡ ጐደለ፡ ከሳ፡ መነመነ፡ ኰሰመነ።

ኰሰተረ (ኰስተረ): ጠነቀቀ፡ ሰበሰበ፡ አቀለጠፈ፡ አንድ ላይ አደረገ፡ ከወነ፡ መዝረክረክንና መዝረፍረፍን፣ መጐተትን አስቀረ።

ኰሰተረ: ምራቅን ወደ ጕረሮ መለሰ (ወጡ፣ ሎሚው ሲወጠር)።

ኰሰተረ: የመብራትን ከሰል ተረኰሰ፡ ሰበረ፡ አለማ።

ኰሰተረ: ፊቱን ቋጠረ፡ አኰማተረ።

ኰሰኰሰ (ትግርኛ ኰስኰሰ): ኰተኰተ፡ ቈፈረ፡ ዳከመ። "ኰሰኰሰን ኰተኰተ ማለት በአረብኛ 'ሰና' የተወራራሾች መሆናቸውን ያሳያል። "

ኰሰኰሰ (ኰስኰሰ): ሻከረ፡ ሻካራ ሆነ፡ ወጋጋ (ገላን)።

ኰሰኰሰ: ኵስኵስት ሠራ፡ አዥጐረጐረ። "ቈሰቈሰን" እይ።

ኰሠኰሠ: ወጋጋ።

ኰሳ (ኰስሐ): ስት አወጣ፣ ጣለ ወይም ዐራ።

ኰሳሳ (ሶች): የኰሰሰ፡ ቀጪን፡ ብረ ሸሽ።

ኰስማና (ኖች): የኰሰመነ፡ ቀጪን፡ መንማና።

ኰስተር አለ: ሰብሰብ አለ።

ኰስተር: ጠንቀቅ።

ኰስታሪ: የኰሰተረ ወይም የሚኰሰትር፡ ጠንቃቂ፡ ሰብሳቢ።

ኰስታራ (ሮች): ጠንቃቃ።

ኰስታራነት: ጠንቃቃነት።

ኰስትሬ: የሰው ስም፡ "ጠንቅቅ ሰብስብ" ማለት ነው።

ኰስኳሲት: የምትኰሰኵስ።

ኰስኳሳ: ዝኒ ከማሁ፡ ዝተት ሳማ፡ ናጫ።

ኰስኳሴ: የኰስኳሳ ወገን፡ አባ ጨጓሬ።

ኰስኳሽ: የኰሰኰሰ ወይም የሚኰሰኵስ፡ ሻካራ ጠጕር።

ኮሶ (ሶበርት): መራራ የኮሶ ፍሬ፡ ሰዎች በጠጡት ጊዜ በሆዳቸው ውስጥ ያለውን ትል እየገደለ የሚያወጣ መድኃኒት። "ኮሶ ሸያጭ" እንዲሉ። (ተረት) "የኮሶ ማግስት እናት በሆነች አራት ዐምስት። "

ኮሶ (ከዊስ ኮሰ): የዛፍ ስም፡ በወይናደጋ የሚበቅል ዕንጨት። ኮሶ ያሰኘው ሆድ መነቅነቁና መበጥበጡ ነው።

ኮሶ ተጋደደኝ: ግዴታ መጣብኝ።

ኮሶ ተጣባኝ: ተጣላኝ፡ ሆዴን ወጋኝ።

ኮሶ ታየኝ: ከሆዴ ወጣ፡ ተገለጠ።

ኮሶ ታይቶታል: ውቃቢ ርቆታል፡ ሰው ጠልቶታል።

ኮሶ አስደነገጠኝ: ሰውነቴን ሰቀጠጠኝ።

ኮሶ ያገሣው: ያበሰነው፡ ገጹን ያከፋው።

ኮሶ ጨብጧልን: "ስለ ምን የመታውን አይመታም፡ አይፈናፈንም?" (የተደነገጠ ወይም የደነዘዘ ሰው ሲገለጽ)።

ኮሶ ፊት: አስቀያሚ፡ ኮሶ የጐፈነነው፡ ፊቱ የማይጠዳ።

ኮሶ: የሆድ ውስጥ ትል፡ በሁለት ሁለት ወር ከሰው ሆድ እየወጣ የሚታይ፡ ከበሬ ሥጋ የሚመጣ ሹጥ። ኮሶ መባሉ 'ኀዳሪ በማኅደር' ነው።

ኮሶኛ (ኞች): ኮሶ የጠጣ፡ ኮሷም ባለኮሶ።

ኮሶጌ: የአገር ስም፡ "ኮሶ ያለባት ምድር" ማለት ነው።

ኰረመተ: እግሩን ዐጠፈ፡ ሰውነቱን ጨበጠ።

ኰረመዳን: ቅጠለ በላ ትል (ለምሳሌ በኢዩኤል ፩:፬ ላይ እንደተጠቀሰው)። ፈረንጆች 'ቼኒይ' ይሉታል።

ኰረማመተ: ጨባበጠ።

ኰረማሽ: በቡልጋ ክፍል ያለ ተራራ።

ኰረም: የአገር ስም፡ በዋግ ክፍል ያለ ወረዳ።

ኰረምም: ጕልማሳ አውራ ዶሮ።

ኰረምቱ: የዝኆን አውራ፡ ኰርማ።

ኰረምቱ: የዝኆን ኰርማ።

ኰረሰ: ቈረበጪ፡ ጐረበ። "ኰረተን" አስተውል።

ኰረረ (ጐረረ፣ ቈረረ): ኵር አለ፡ በዦሮ አፍ ጮኸ (ለማሰማት)።

ኰረሪማ: የተክል ስም፡ ፍሬው ከዝንጅብል ጋር ቅቤ ማንጠሪያ የሚሆን መደበኛ ቅመም። "ኰለልማ" ማለት ይመስላል።

ኰረብታ (ኰረፍታ): ጕባ፣ ቍልልታ፡ ከተራራ የሚያንስ የምድር ዕንብርት።

ኰረተ (ከረተ): ጐራ፣ ጐረተ፡ ሰበሰበ፡ አስቀመጠ ወይም ቍጭ አደረገ።

ኰረተ: ሰበረ፡ አደቀቀ ወይም አሳነሰ።

ኰረተመ: ሰበረ፡ አሳጠረ (ዕንጨትን)።

ኮረት (ሐንበለ): ኮርችን ጠረበ፡ ኮርቻ አበጀ፣ ለበደ ወይም ጫነ።

ኰረት (ቶች): ታናናሽ ደንጊያ፡ በመዶሻ የተሰበረ፡ በካብና በግንብ መካከል የሚደረግ።

ኰረኰመ: ጣቱን ከውስጥ እጅ ጋር በጠ፣ ኵርኵም አበጀ፡ በኵርኵም መታ፡ ኵም አሳክሎ አሞሌ ሰበረ፣ ሸረፈ፡ ኵርማውን ወደ ጐድን ዐጠፈ (ለምሳሌ በመጽሐፈ ምሳሌ ፲፩:፯ ላይ እንደተጠቀሰው)። "ረመተንን" እይ።

ኰረኰረ (ኰርኰረ): በሣር፣ በሥንጥር፣ በላባ ዦሮን ጐረጐረ ወይም ዐከከ።

ኰረኰረ: በጣት ብብትን፣ ጐንን ወጋጋ ወይም ጐጠጐጠ።

ኰረኰረ: አማርኛን መታ። "ኰረረን" እይ፡ ሥሩ እሱ ነው። ትግርኛ ግን "ኰርኰረ ብሎ መረመረ" ይላል።

ኰረኰረ: ፈረስን ወይም በቅሎን በተረከዙ ጐተጐተ ወይም አተጋ።

ኰረኰር: ኰረኰንች (ለምሳሌ በኤርሚያስ ፲፬:፬ ላይ እንደተጠቀሰው)።

ኰረኰር: የበግና የፍየል በጠጥ።

ኰረኰንች: ጭን መሬት።

ኰረኳ (ትግርኛ ኰርኵዐ): (ኵክ አወጣ) ነቀለ፡ መነገለ።

ኰረኳ አለ: ንቅል ምንግል ፍልስ አለ። "ኳኳን" እይ።

ኰረዳ (ዶች): ባል ያገባች ሴት፡ ዐፍለኛ ወይም ወሲፍ።

ኰረጃ: እየተጣጠፈ በአንድነት የታሰረ ብዙ ቈዳ፡ ርጥብ ያይደለ ደረቅ ጥቅል።

ኰረጆ (ዎች): ማኅደር፣ አኩፋዳ፣ ከረጢት፡ ከነት ከተንቤን የተበጀ። "የጠንቋይ፣ የሌባሻይ፣ የረኛ ኰረጆ" እንዲሉ። በጋልኛ ግን ቀልቀሎ ማለት ነው።

ኮረጠ: አፍን ፈጀ፡ "ሖረጠ"ን ይመልከቱ።

ኰረፈ (ጐረፈ): ኩፍ አለ፡ ተቈጣ ወይም ቂም ያዘ።

ኰረፌ: የመጠጥ ዐረፋ፡ ፈረንጆች 'ሙስ' ይሉታል።

ኰረፍረፍ አለ: ተኵረፈረፈ።

ኰረፍታ: ቍልልታ፡ ኰረብታ።

ኰራ (ላራ): (ኰሪዕ) መኵራት።

ኰራ (ኰርዐ): ታበየ፣ ታጀረ፣ ተቈነነ፣ ተጓደደ ወይም ተኰፋነነ፡ ሰውን በንቀት ዐይን አየ። "እኔን ማን ያኸለኛል" አለ (ለምሳሌ በሶፎንያስ ፪:፲ ላይ እንደተጠቀሰው)።

ኰራ አለ: ኵራት ዠመረ።

ኰራ: (ኰፈነነ)።

ኰራ: ራስን በዘንግ መታ፡ ቈረመ።

ኰራ: ተንቋጠጠ (ቤቱ)።

ኮራ: የቀበሌ ስም፡ በደብረ ሊባኖስ ቈላ ያለ ገጠር። "ትምሩኝ እንደሆን ልምጣ በግንቦት፡ ኮራ ገዳም ያሉት ተክለ ሃይማኖት" (ታቦት ዘፋኝ)። ኮራ በግእዝ 'ጋን'፣ 'ጥዋ' የውሃ መጠራቀሚያ ስለሆነ፡ ይሄም አጥቢያ በገደሉ ጣቢያ ውስጥ ስላለው ጠበል 'ኮራ' ተባለ። "ሆራን" እይ።

ኰራ: የአገር ስም፡ በመራቤቴ ውስጥ ያለ ተራራ (የተንቋጠጠ፣ የተንጠራራ)። "ኰራ የወልዱ ልጅ፡ ሞረት የጥዱ ልጅ" እንዲል ዘር ቈጣሪ።

ኰራቢ: ባለጥለት ነጠላ።

ኰራኰረ: ጐራጐረ ወይም ዐካከከ።

ኰራኰረ: ጐታጐተ ወይም አተጋጋ።

ኰርማ (ኦሮምኛ): የበሬ አውራ፡ በጋልኛ ግን ለግመል፣ ለበግ፣ ለፍየል፣ ለዶሮም ይነገራል። "ጐሽ ልጄ የኰርማ ወንድም" እንዲሉ።

ኰርማች: የኰረመተ ወይም የሚኰረምት፡ ዐጣፊ ወይም ጨባጭ።

ኰርምት: ዕጥፍ፡ ጭብጥ።

ኰርሞች: አውሮች።

ኰርባጅ/አኰርባጅ (ጆች) (ዐረብኛ ኩርባጅ): ትልቅ ዐለንጋ፡ ጕማሬ መግረፊያ (ለምሳሌ በ፪ ዜና መዋዕል ፲:፲፩-፲፬ ላይ እንደተጠቀሰው)።

ኰርታሚ: የኰረተመ ወይም የሚኰረትም፡ ቋሚ፣ ቀራፊ።

ኮርቻ (ቾች): (ኮር) በበቅሎ፣ በፈረስና በግመል፣ በዝኆን ዠርባ እየታሰረ በላዩ ሰው የሚቀመጥበት፡ ከእንጩት፣ ከቈዳ፣ ከድብዳብ የተበጀ።

ኮርቻ ትክል: የሱሪ ወንበር፡ እንደ ኮርቻ የተተከለ፡ በኮርቻ ላይ የሚያርፍ።

ኮርች: የዛፍ ስም፡ እሾኻም ዕንጨት፡ ኮርቻ የሚሆን ጎርጎ።

ኮርቾች: ጎርጎዎች።

ኰርናፋ: ኣጕረምራሚ፡ በጥቂት ነገር ኩፍ የሚል፡ በአፍንጫው የሚናገር፡ የሚያኰርፍ። አንቀጹ 'ኰረፈ' ነው።

ኰርናፌ: ዳቦ፡ የዳቦ አይነት ኩፍ ሲል የተጋገረ።

ኰርኳሚ: የኰረኰመ ወይም የሚኰረኵም፡ መቺ፣ ሰባሪ፣ ሸራፊ ወይም ዐጣፊ።

ኰርኳሪ (ዎች): የኰረኰረ ወይም የሚኰረኵር፡ ጐርጓሪ፣ ጐጥጓ ወይም ጐትጓች።

ኰሸሌ (ኰሸሽላዊ): የኰሸሽላ ወግን፡ ሴቴ ኰሸሽላ።

ኰሸሌ: የኰሸሽላ አይነት፡ ኵሸሽላ።

ኰሸሸ/ኰሸሽ አለ: ተሰማ (የደረቅ ቅጠል ድምጥ)። "ኰሸኰሸን" እይ፡ የዚህ ዘር ነው።

ኰሸሽላ (ሎች): የእንጨት ስም፡ እሾህ ብዙ፣ ታናሽና ቀጪን እንጨት፡ በወይናደጋ የሚበቅል። (ተረት) "በለምለም ምላሴ ኰሸሽላ በላሁበት" አለች አህያ። በግእዝ 'አሜከላ'፣ 'ደንደር' ይባላል።

ኰሸኰሸ (ኰሸሸ): ኰሸኰሽን በላ፡ ቈረጠመ።

ኰሸኰሽ: ያፍንጫ፡ የሰርን ዐጥንት።

ኰሽ አለ: ዝኒ ከማሁ (ልክ እንደ ኰሸሸ)። (ተረት) "በባለቤት ባቄላ ኰሽ አይልበት" (ማለትም ያደረገው ነውር ይሰወርለታል)።

ኰሽም (ሞች): የዛፍ ስም፡ ፍሬው የሚበላ አነስተኛ ዕንጨት።

ኰሽም: ሖምጣጣ፡ የኰሽም ፍሬ።

ኰሽኰሼ: የኰሸኰሽ አይነት፡ ያኒሳ፣ የፍርንባ ቀላል ዐጥንት፡ ሲበሉት ለጥርስ የሚገራ።

ኰሽኰሽ አለ: ተንኰሻኰሸ።

ኮበ: ተጠነጠነ፡ ተደወረ፡ ተጠቀለለ ፈትሉ፡ ገመዱ።

ኰበለለ: ወደ መጣበት ወይም ወደ ሌላ ስፍራ ተሰርቆ ኼደ፡ ሮጠ፡ ጋለበ፡ ሸሸ፡ ፈረጠጠ፡ ካለበት ከነበረበት ጠፋ፡ ታጣ። ይህ ቃል የሚባለው ለወንድና፡ ለሴት ልጅ፡ ለከብትም ነው፡ ላዋቂ አይነገርም። ካህናት ግን ላዋቂም ይናገሩታል (ኤር፴፱፡ ፬፡ ዮና፩፡ ፫)። "ከረጢትን" እይ።

ኰበተ: እንደ ኵበት ኾነ፡ ደረቀ።

ኰበኰበ (ጐበጐበ፡ ቈበቈበ): አኰበኰበ፡ ዱብ ዱብ፡ መር መር አለ፡ ተንደረደረ ወደ ሰማይ ለመብረር፡ ለመውጣት፡ ለማረግ። "ቈበቈበንና" (ሶመሶመ)ን እይ። "ሳያኰበብ የበረረ የለም"። "አኰሰኰበ"፡ "ተንደረደረ" ተብሎ በተገብሮነት መፈታቱ (ኰበኰበ) ስላልተለመደ ነው።

ኮባ (ዎች): ሙሽራው የተሸበለለ ላንፋው ርስ በርሱ የተቃቀፈ የተጠቀለለ ቅጠል የእንሰትና የሙዝ ዐይነት።

ኰብላይ (ዮች): የኰበለለ፡ የሚኰበልል (ዘፍ፬፡ ፲፪)።

ኰብላይነት: ኰብላይ መኾን።

ኰብሻም: ባለኰብሽ፡ ዝኆን እግር። "ደንብን" እይ፡ ደነባ።

ኰብሽ (ሲሕ): የእግር ዕብጠት፡ ከማን አንሼ እስከ ጕልበት የሚያድበለብል ክባስ የሚያስመስል በሽታ። ፈረንጆች ዝኆናዊ (ኤሌፋንቲያዚስ) ይሉታል።

ኰብሽ: የእግር እብጠት (በጐንደር አካባቢ ጥቅም ላይ ይውላል)።

ኰብሽ: የእግር ዕብጠት (ጐንደር)።

ኮተለከ: ኮተሊክ ሆነ።

ኮተሊክ (ኮች): በካቶሊክ ሃይማኖት የሚያምን።

ኮተሊክነት: ኮተሊክ መሆን።

ኮተታም: ጓዛም፡ እክታም፡ አድፋም።

ኮተቴ: የኔ ኮተት (ውድ ንብረት)።

ኮተቴ: ጥቍር አደንጓሬ፡ ባለሐረግ።

ኮተት: እድፍ፡ ጭቅቅት።

ኮተት: ጓዝ፡ እክት፡ ዕቃ፡ ግሴት።

ኰተኰተ: ቈጠቈጠ፡ መለመለ፡ ቈረጠ።

ኰተኰተ: ጫረ፡ በቀላል ቈፈረ፡ ዐገለ፡ የበዛውን ቡቃያ ነቀለ፡ ዐረመ።

ኮቲባ: ጌታችንን ከመቤታችን እጅ ነጥቃ እምድር የጣለች የግብጽ ሴት ባሪያ።

ኰታኰተ: ቈራረጠ፡ ቈፋፈረ።

ኰቴ (ሠጽር): የአራዊትና የእንስሳት ሰኰና፡ ጥፍር፡ መኼጃ፡ ማኰትኰቻ (ለምሳሌ በሕዝቅኤል ፳፮:፲፩ ላይ እንደተጠቀሰው)። "ኳተነን" እይ።

ኮቴ: ሰኰና (ኰተኰተ)።

ኮት (ክታን): የላይ ልብስ፡ እጀሰፊ፡ ከጥጥ፣ ከጠጕር የተሠራ፡ ዐጪር ጥብቆ፡ ረዥም ቀሚስ፡ በስተፊት ክፍት፣ ባላዝራር የሆነ የፈረንጅ ስፌት። "ኮትና ሱሪ" እንዲሉ። "ኮት" እንግሊዝኛ ነው። "ኩታ"፣ "ኪታ"፣ "ኮት" አንድ ዘር መሆናቸውን አስተውል።

ኮትልኳል: ኅብር ዐማርኛ።

ኮትልኳል: ኮተሊክ ሆኗል።

ኰትኵት: ዝኒ ከማሁ። "ኩት ነገረ ኰትኵት" እንዲሉ።

ኰትኵት: የቅርብ ወንድ ትእዛዝ እንቀጽ።

ኰትኳች (ቾች): የኰተኰተ ወይም የሚኰተኵት፡ መልማይ፡ ዐጋይ።

ኰቸመ: ኰሰተረ (ዕንጨትን)።

ኰቸረ: ደረቀ፡ ኰቸሮ ሆነ።

ኰቸሮ: ደረቅ እንጀራ፡ የተማሪ ምግብ፡ ተወቅጦ የደቀቀውም ኰቸሮ ይባላል።

ኰቻሚ: የኰቸመ ወይም የሚኰችም፡ ኰስታሪ።

ኮነ (ከዊን፣ ኮነ): ሆነ ወይም ተደረገ ማለት ነው። "ከወነን" እና "ከነወነን" የሚሉትን ቃላት ይመልከቱ።

ኰነሰ (ከነሰ): አለበሰ፣ ሸለመ ወይም አስጌጠ።

ኰነሰ (ኰነተረ): (ይህ ቃል ትርጉም አልተሰጠም፣ ምናልባት የሌላ ቃል አካል ሊሆን ይችላል)

ኰነተሸ: በጠሰ፣ ቈረጠ ወይም አሳጠረ።

ኰነነ (ኰንኖ ኰነነ): ገዛ፣ ፈረደ፣ ቀጣ ወይም ቅጣት ሰጠ፡ በነፍስ በሥጋ ጐዳ። የግእዝ ቃል የምድርንና የሰማይን ፍርድ ያስረዳል፡ አማርኛ ግን የነፍስን ብቻ ያሳያል። (ተረት) "ሞቱ በቀረና በውል በኰነኝ። "

ኰነነ: ኰናኝ።

ኰናኝ (ኞች): የኰነነ ወይም የሚኰንን፡ እግዜር።

ኮንሶን (ከነሰ): መደበኛ የፈረንጅ ፊደል ሲሆን አለዋየል የሚነገር። እኛ ግእዝ ከምንለው ፊደል ጋር ይገጥማል።

ኮንበል: (የዛፍ ስም) ኮምበል።

ኰንበራም: ኰንበር ያለው ወይም ባለኰንበር።

ኰንበራፍ (ኰንበር አፍ): ከንፈረ ወፍራም ሰው።

ኰንበር: ደንዳና ከንፈር፡ ሰንበር የሚመስል።

ኰንታ: በከፋ አጠገብ በኩሎ ክፍል ያለ አገር፡ ነገዱም ኰንታ ይባላል። "ዐጀምን" እይ።

ኰንኰለት: ጠጠራም መሬት ወይም ወጣ ገባ።

ኰንኳማ: ላይኛውና ታችኛው የፊት ጥርሱ ተሰብሮ ያጠረ። ዘሩ ኰመኰመ ነው፡ በትግርኛ 'ኰምኳም' ይባላል።

ኮከበ ባሕር: መርከበኞች የሚመለከቱት የሰሜን ኮከብ (ድብ)። በኮከብ ዐይነት የተፈጠረ የባሕር ውስጥ ተንቀሳቃሽ። በግእዝ "አስታር" ይባላል (ሢራ፴፯፡ ፳፩)። ፈረንጆችም "አስቴሪ" ይሉታል።

ኮከበ ብርሃን: አጥቢያ ኮከብ (ራእ፪፡ ፳፰፡ ፳፪፡ ፲፯)።

ኮከበ ነጠላ: ዕድለ ቢስ፡ ርባና ቢስ። በየጊዜው ሚስት የምትሞትበት ወንድ፡ ባል የሚሞትባት ሴት።

ኮከበኛ (ኮከባዊ): ኮከብን የሚያስተውል፡ የሚያይ።

ኮከባቸው ገጠመ: ተፋቀሩ፡ ተኳዃ፡ ወለዱ፡ ከበዱ፡ ዐብረው ኖሩ፡ አረጁ።

ኮከብ (ቦች): የብርሃን፡ የመብራት ስም፡ የአየር ፈርጥ፡ ሌሊት በሰማይ እንዳሸዋ ፍስስ ብሎ የሚታይ የጠፈር ፋና፡ ከእግዚአብሔር በቀር ቍጥሩን የሚያውቀው የሌለ (መዝ፻፵፯፡ ፬)። እሱም የፀሓይ ሰራዊት፡ የጨረቃ ጭፍራ ይባላል። ስማቸው በባላገር የታወቀ ኮከቦች: "አስታርቦ"፡ "ሸሽ"፡ "መዳቡት ለማን ዐዝና" (ማታ ወጥታ ጧት የምትጠልቅ)፡ "ሦስቶ"፡ "ስድስቶ"፡ "አጥቢያ ኮከብ" ናቸው። ዓመቱን ከአ፬ ተከፍለው የሚመግቡ: ፬፡ ሌሎችም ከፀሓይ ብርሃን የሚነሡ ፯፡ ከመስከረም እስከ ነሐሴ በየወሩ የሚወጡ ፲፪ መደበኞች ኮከቦች አሉ። "ዥራትን" ተመልከት።

ኮከብ፡ ቈጠረ)፡ ያስጠንቋይንና የናቱን ስም ፊደል ገጥሞ በ12 እየገደፈ ይቈጥርና ካ12ቱ ኮከቦች 1ዱን ላስጠንቋይ ዐደለ (ሰጠ)። (ምስክር፡ ቈጠረ)፡ እማኝ አበጀ።

ኮከብ ቈጣሪ (ዎች): ኮከበኛ፡ በሰማይ ያለውን ኮከብ የሚቈጥር፡ ስም ስሙን የሚጽፍ፡ አንዱ ኮከብ ሲወጣ ረኃብ፡ መቅሠፍት፡ ጦርነት፡ ዕልቂት ይኾናል፡ ሌላው ደግሞ ሲታይ ጥጋብ፡ ጤና፡ ሰላም ይመጣል እያለ የሚናገር ፈላስፋ። ከመስከረም እስከ ነሐሴ አንዳንድ ወር የሚመግቡትን ፲፪ቱን ኮከቦች ባ፬ መደብ ላ፬ቱ ባሕርያት አካፍሎ ዐመልን፡ አሰድን፡ ቀውስን ለእሳት፡ ሰውርን፡ ሰንቡላን፡ ጀዲን ለመሬት፡ ገውዝን፡ ሚዛንን፡ ደለይን ለነፋስ፡ ሸርጣንን፡ ዐቅራብን፡ ኩትን ለውሃ ይሰጥና የባልንና የሚስትን ገና ሳይጋቡ የስማቸውን ፊደል ቈጥሮ ባ፲፪ እየገደፈ፡ ከዚህ በላይ ከተነገሩት ኮከቦች አዱን ለወንዱ ሌላውን ለሴቷ ዐድሎ፡ "ኮከባቸው ገጥማልና አልሚና ለሚ ስለ ኾኑ ይጋቡ፡ ኮከባቸው ተቃራኒ ነውና አጥፊና ጠፊ ናቸው፡ አይጋቡ" እያለ የሚጠነቍል፡ የምድር ዐዋቂ፡ መለኛ፡ አሳች፡ አታላይ፡ ያተራ የእከይ ጐተራ።

ኮከብ: የሽልማት ስም፡ በኮከብ አምሳል ከንሓስ የተሠራ ሽልማት ላገለገለ ወታዶር ከመንግሥት የሚሰጥ። "ባላ፩"፡ "ባለ፪"፡ "ባለ፫ ኮከብ" እንዲሉ። እነዚሁም ምክትል፡ የ፫ አዛዥ፡ የ፻ አለቃ፡ ሻምበል ናቸው። "ኒሻን" ሲኾን ለጦር አለቆችና ለመኳንንት፡ ለወይዛዝር፡ ለሌሎችም ባለማዕርጎች በያይነቱ ይሸለማል፡ ይኸውም ከብርና ከወርቅ የተበጀ ነው። ክፉና በጎ ዕድል፡ ወይም ሀብት።

ኰካ (ኰኵሓዊ): ጭንጫማ ስፍራ፡ ተራራ። ባንኮበር በኩል ያለ። "ዕሠዬ ኰካ" እንዲሉ።

ኮክ (ኮክህ): የተክል ስም፡ ፍሬው እየተጋጠ የሚበላ ተክል፡ ጥጥር ውስጠ ጭንጫ። ሌላም እሾኸ ያለው የባሕር ኮክ አለ፡ በግእዝ "ኆኅ" ይባላል።

ኮክ (ኮኮ) (ኮከወ): እንኮኮ: ጫንቃ ላይ ማድረግ። "(ከወከወ)ን" እይ፡ የዚህ ዘር ነው። "(ኮኮ) ቦዝ አንቀጽ ይመስላል"።

ኰክ: የተክል ስም፡ ኮክ።

ኮክሃዊ): የኮክ ኮክኛ፡ እንደ ኮክ የሚጠጥር፡ ኮክ የሚያኸል ማለት ነው።

ኰኰኒያም: ኰኰኔ ያለው፡ ባለኰኰኔ።

ኰኰኔ (ኰኰናዊ): የኰኰን ዐይነትና ወገን፡ ዘረምቦ። ያውራ ዶሮና የኰኰን።

ኰኰኔ: ቍንጪም ወፍ።

ኰኰን (ትግ፡ ኵክናይ፡ አውራ ዶሮ): ኵኵሉ ማለት የዠመረ ዶሮ።

ኰኰዝ: ፈረንጆች ከባሕር የሚያወጡት የንጨት ቅቤ፡ ምግብ የሚኾን።

ኰዜ: የምንጣፍ ስም፡ ዥግርግር ምንጣፍ፡ ባለዘርፍ።

ኰይ ዪ: የኰላ፡ የሚኰላ።

ኰይራ: የነገድና የአገር ስም፡ በኦሮ ቤት ያለ መኻል ግንባሩን ቍልቍል የሚፈቃ ሕዝብ።

ኰደብ: የሰንበሌጥ ዓይነት ሣር (ዣም)።

ኰደኰደ (ጐደጐደ): ገረን የኋላ እግርንና የፊት እግርን ወይም እግንና ፩ እጅን ባንድነት ገጥሞ እየረገጠ በኀይል አሰረ፡ ጠፈረ።

ኰደደ: ዐረሰ፡ ጦመ፡ ሖደደ።

ኰድኳጅ: የኰደኰደ፡ የሚኰደድ፡ ገርኚ።

ኰፈሌ: የኰፈል አይነት፡ ቀላል።

ኰፈል: እንደ ሬት ላንፋ የቀለለ ደረቅ ዕንጨት።

ኰፈሰ (ከበሰ): ውዳሴ ከንቱ ሰበከ።

ኰፈሰ: መየደ፣ አበጠረ ወይም አጐፈረ። (ለጌ ግጥም) "ራሷን በሚዶ ኰፍሳ ኰፍሳ፡ ልትገድለኝ ነው ልቤን ልሳ ልሳ። "

ኰፈተረ: አንድነት ጠቀለለ፣ ጠመዘዘ ወይም በጠ (የሰበዝ)።

ኰፈኰፍ: ኰፍኳፋ፡ የተንኰፈኰፈ ወይም የሚንኰፈኰፍ፡ ቍጡ ወይም ኵርፍተኛ።

ኰፈፈ፡ አንካፈፈ፥ አንኳፈፈ ።

ኮፈፈ: ኩፍ አለ፥ ተነሳ ብድግ አለ፥ ለሊጥ ።

ኮፈፍታ: አለርሾ የተጋገረ እንጀራ፡ ዐፍለኛ።

ኰፊር: ጥንታዊ ደሴትና ከተማ፡ በዓፄ ምኒልክ መንግሥት ደጃች አስፋው ዳርጌና ቀኛዝማች መኰንን ወልደ ገብሬል አስገብረውታል ይባላል፡ ዛሬም 'ሉክ' ይሉታል። አለቃ ታየ ግን ኰፊር የተባለው 'ኦፊር' ነው ይላሉ። ኦፊር የሚገኘው በእስያ ውስጥ ነው።

ኰፋሽ: የኰፈሰ ወይም የሚኰፍስ፡ አጐፋ።

ኰፍናና: የተኰፋነነ ወይም የሚኰፋነን፡ ኵሩ ወይም ዐውቆ ጌታ።

ኰፍናኔ: የኰፍናና አይነትና ወገን።

ኰፍኰፍ አለ: ሩጭ ሩጭ አለ።

ኳ አለ: ቋ አለ፡ ድምጥ ሰጠ። ወለል አለ። "ሰማዩ ኳ ብሎ ጠርቷል"።

ኳ አለ: ድምጥ ሰጠ።

ኳ ኰርኳ አለ (የብሰ፡ ነፀወ): ፈጽሞ ደረቀ፡ ንቅልቅል አለ። "ኰረኳን" ተመልከት።

ኳለ (ኵሕለ): ቅንድብን በኵል ቀባ፡ አስጌጠ።

ኳስ (ሶች): ከወርቅ፣ ከዝተት የተሰፋ ክብ ድብልብል መጫወቻ። ጨዋታውንም 'ምክቶሽ'፣ 'ቅምምጦሽ'፣ 'ፍንድድ (ሽምጥ)' ይሉታል። ኳስ በግእዝ 'ኵዕሶ' ይባላል። "ጥን" ግን እይ።

ኳስ አበደች: አንዱ ሌላውን በኳስ መታው።

ኳሸ (ኰሰየ): ተረበ፡ ቀለደ፡ ዋሸ፡ እውነትን በሐሰት ለወጠ፡ አጠፋ።

ኳተ (ኰዐተ): ፋረ፡ ቈፈረ፡ ማሰ (ለምሳሌ በ፪ኛ ነገሥት ፫:፲፮ ላይ እንደተጠቀሰው)።

ኳተነ: ሮጠ፡ ለፋ፡ ደከመ። "ኳተነ" የኰቴ ምስጢር አለበት።

ኳታኝ: የኳተነ ወይም የሚኳትን፡ የሮጠ፡ የደከመ፡ ሯጭ።

ኳች (ኰዓቲ): የኳተ ወይም የሚነት፡ ፋሪ፡ ቈፋሪ።

ኳንክ: ሥጋዊ ተሬ፡ ዝርዝር፡ ወይም ዱልዱም፡ የተባት ምልክት በላዩ እንዝልዝል ቍንያለበት።

ኳንክ: ባንገቱ ላይ ያለ የተባት ዶሮ እንጥልጥል ቍንጮውን የሚመስል።

ኳንክ: ያውራ ዶሮ ቍንጮ፣ ኰኰኔ፣ ዱልዱም ወይም ዝርዝር ማለት ነው።

ኳንኳ: ታንኳ ወይም ፍልኳ።

ኳንኳ: የአሞራ ስም፡ ዋነተኛ አሞራ ይመስላል።

ኳክ አለ: ጮኸ፡ "አትንኩኝ" አለ ዶሮው።

ኳክ: የዶሮ ድምጥ።

ኳኳ አለ: ተንኳኳ፡ ቋቋ አለ።

ኳኳ አደረገ: አንኳኳ።

ኳኳ) (ትግ፡ ኳሕኵሐ። ቃሕቅሐ፡ ጐድጐደ): አንኳኳ: በር መታ፡ እንቋቋ። አደረቀ።

ኳኳታ: መንኳኳት።

ኳኳቴ (ቋቋቴ): ሲነኩት የሚንኳኳ የቤት ዕቃ፡ ቅልን የመሰለ። ሲያርሱት ኳኳ የሚል ሥሥ (ግርግራ) መሬት።

ኳኳኩቤ: ክንፍ አልባ ፌንጣ (ኰበኰበ)።

ኳይ (ኰሓሊ): የኳለ፡ የሚኵል።

ኳደሬ: ተወራጅ ሹም፡ ጭቃ ሹምን፡ ቱኪን የመሰለ ማዕርገ ታናሽ፡ ገባርን እያዘዘ ሥራ የሚያሠራ፡ እንግዳን ምሪት የሚመራ፡ ለፋፊ። (ተረት)፡ "ኳደሬ በንጉሥ መበለት በቄስ (መቅናት አይችሉም)"።